Nashrga ruxsat etaman

: “Biz keng 
kо„lamli demokratik о„zgarishlar, jumladan, О„zbekistonda yangi Uyg„onish 
davri, ya‟ni Uchinchi Renessans poydevorini yaratishni о„zimiga asosiy 
maqsad qilib belgiladik... Biz maktabgacha ta‟lim, va maktab ta‟limi, oliy va 
о„rta maxsus ta‟lim tizimi hamda ilmiy-madaniy muassasalarni bо„lg„usi 
Renessansning tо„rt uzviy halqasi, deb bilamiz. Bog„cha tarbiyachisi, maktab 
muallimi, professor-о„qituvchilar va ilmiy-ijodiy ziyolilarimizni esa yangi 
Uyg„onish davrining tо„rt tayanch ustuni, deb hisoblaymiz. 
Men ishonaman – hurmatli ota-onalar bu tashabbusni albatta qо„llab-
quvvatlab, yangi Renessansning beshinchi halqasi, beshinchi ustuni 
bо„ladilar. Va bu ma‟naviy-ma‟rifiy hayotimizdagi eng mustahkam ustun 
bо„ladi...”
Bu boradagi sо‗zini davom ettirib: ―Farzandlarimiz maktabdan qanchlik 
bilimli bо‗lib chiqsa, yuqori texnologiyalarga asoslangan iqtisodiyot tarmoqlari 
shuncha tez rivojlanadi, kо‗plab ijtimoiy muammolarni yechish imkoniyati 
tug‗iladi. Shunday ekan, yangi О‗zbekiston ostonasi maktabdan boshlanadi‖,-deb 
ta‘kidlab о‗tdi Prezidentimiz.
“Yangi О„zbekiston – maktab ostanasidan, 
ta‟lim-tarbiya tizimidan boshlanadi”, degan g„oya asosida keng kо„lamli 
islohotlarni amalga oshiramiz. 

Kelgusi yil yakuni bilan maktabgacha ta‟lim qamrovini 65 foizga, 2023 yil 
oxirida esa 75 foizga yetkazishimiz kerak. 

---

Kelgusi yil 
3.Mustaqillik yillarida oliy ta‟lim va hamkorlik aloqalari.
3. Mustaqillik yillarida oliy ta‟lim va hamkorlik aloqalari. 
О‗zbekistonda oliy ta‘lim davlat tasarrufidagi oliy ta‘lim muassasalari tizimi 
orqali amalga oshiriladi. Hozirgi paytda О‗zbekiston oliy ta‘lim muassasalarida 
ikki bosqichli oliy ma‘lumot beriladi: kamida 4 yil muddatli bakalavriat va kamida 
2 yil muddatli magistratura. Bunday tizim oliy ta‘limning moslanuvchanligini, turli 
bosqichlarda tanlangan maqsad va vazifaga muvofiq ta‘lim yunalishi va 
mutaxassisliklarni tanlab olish imkonini beradi. Ikki bosqichli oliy ta‘limning joriy 
etilganligi О‗zbekiston oliy ta‘limining jahon ta‘lim makoniga kirib borishini 
ta‘minlamoqda. 2004-2005 о‗quv yilining boshiga kelib, respublikada 63 ta oliy 
ta‘lim muassasalari faoliyat kо‗rsatdi. Ularda 263,6 ming talaba tahsil oldi. Oliy 
ta‘lim muassasalari tizimi muntazam kengayib bormoqda. 2001 yildan boshlab oliy 
ta‘lim muassasalarida о‗qish uchun ta‘lim kreditlari berish joriy qilindi. 
Respublikada talabalarning aksariyati kunduzgi shaklda о‗qitilmoqda. 2004-2005 
о‗quv yilida talabalarning 70,7 foizi kunduzgi shaklda, 29,3 foizi esa sirtqi shaklda 
о‗qitildi. Oliy ta‘limning nufuzi ortib borayotganligini tufayli, 1997 yildan boshlab 
oliy ta‘lim muassasalariga qabul qilinganlar soni ortib bormoqda. 2004 yilda 
respublika oliy ta‘lim muassasalariiga 59,3 ming talab qabul qilingan bо‗lib, bu 
1997 yilga nisbatan 2,1 baravar kо‗pdir. Oliy ta‘limga qabulning ortishi oliy ta‘lim 
muassasalariga kirishdagi tanlovning ham ortishiga olib kelmoqda. Masalan, 2004 
yilda har 100 о‗ringa 433 ta ariza tushdi. Eng kо‗p ariza tushayotgan 
mutaxassisliklar yuridik, iqtisod va pedagogik yо‗nalishlar bо‗lib, ularda bir 
о‗ringa 5-7 kishi tо‗g‗ri keldi. 
О‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1996 yil 20 iyuldagi 
Farmoyishiga binoan mamlakatda kadrlarni kontrakt tо‗lovlari asosida tayyorlash 
boshlandi. 2004-2005 о‗quv yilida 174,8 ming talaba kontrakt tо‗lovlari asosida 

---

ta‘lim oldi, bu esa shu о‗quv yilida ta‘lim olayotgan barcha talabalarning 66,3 
foizini tashkil etadi.
Respublikadagi oliy ta‘lim sohasida oliy darajadagi kadrlar salohiyati 
saqlanib kelmoqda. 2004 yilda 22,7 mingta professor-о‗qituvchilarning 7,1 foizi 
fan doktorlari, 34,4 foizi esa fan nom zodlari edi. О‗rtacha har bir professor-
о‗qituvchiga 13 ta talaba tо‗g‗ri keldi. 
2015 yilda Respublikada 76 ta oliy о‗quv yurti faoliyat kо‗rsatgan bо‗lsa, 
shundan 3 tasi Akademiya, 20 Universitet, 37 tasi institu, 1 tasi konservatoriya, 2 
tasi oliy maktab (texnika va milliy raqs), 8 tasi Respublika va chet el oliygohlari 
filliallari bо‗ldi. Hozirda oliy ta‘lim muassasalarining soni 126 taga yetdi. Birgina 
sо‗nggi tо‗rt yil ichida 43 ta oliy ta‘lim muassasasi, shu jumladan, 13 ta xorijiy oliy 
о‗quv yurti tashkil etildi. Shulardan qariyb, 10 dan ortig‗i о‗z-о‗zini mablag‗ bilan 
ta‘minlash tizimiga о‗tgan, 30 ga yaqini esa modul va modul-kredit tizimida 
faoliyat kо‗rsatmoqda. 5 ta OTM transformatsiya qilinishi nazarda tutilmoqda. 100 
dan ortiq yangi bakalavriat yо‗nalishlari hamda 94 ta magistratura mutaxassisligi 
bо‗yicha kadrlar tayyorlash yо‗lga qо‗yildi. Joriy yilda (2020 y.) oliy о‗quv 
yurtlariga bir yarim millionga yaqin yoshlarimiz hujjat topshirdi. Bu raqam о‗tgan 
yilga nisbatan 40 foizga kо‗p demakdir.
О‗zbekistonda о‗rta va о‗rta maxsus ta‘lim maskanlari bitiruvchilarini oliy 
ta‘lim bilan qamrab olish 2016 yilgacha 9-10 foizni tashkil etgan bо‗lsa, bu 
kо‗rsatkich 2017-2018 yillarda 15 foizni tashkil etdi. Lekin bu hali yetarli emas. 
Chunki dunyodagi rivojlangan davlatlar tajribasiga qarydigan bо‗lsak, bu ularda 
60-70 foizni tashkil qiladi. Shuni e‘tiborga olib, yoshlarni oliy ta‘limga qamrab 
olishni 2020 yilda 20 -25 foizga, 2030 yilga borib 30-35 foizga yetkazish nazarda 
tutilgan. Oliy ta‘lim muassasalariga real imkoniyatlardan kelib chiqib, qabul 
kvotalarini mustaqil belgilash tizimi joriy etilmoqda. Davlat grantlari 2 barobarga