Напряжение

ustivorlik deyiladi. Tuzilma qismining tashqi kuchlar ta’sirida o’zining dastlabki muvozanat shaklini va deformastiyalanish tarzini sifatan o’zgartirmasligi uning me’yoriy ishlashida nihoyatda muhimdir.

• «Materiallar qarshiligi» faniga oid dastlabki ishlarni tarixda 1638 yildagi G. Galiley (Italiyaning Padue shahridagi o’quv yurtining matematika professori) ishlari bilan boglashadi. Ba’zi manbalarda italyan olimi Leonardo Da Vinchi (1452-1519) ham ba’zi hisoblarni bajarganligi ko’rsatiladi. Fanning vujudga kelishi va rivojlanishiga R. Guk, E. Mariott, Dyugamelp, Sh. Kulon, Ya. Bernulli, T. Yung, O. Koshi, A. Sen-Venan, O. Mor, L. Eyler, D.Juravskiy, F. Yasinskiy, S. Timoshenko, A. Belyaev, S. Ponomarev, V. Feodospev, o’zbek olimlaridan M. O’razboev, X. Raxmatullin, K. Mansurov, T. Rashidov, Q. Abdurashidov va boshqalarning tadqiqotlari va yaratgan adabiyotlari katta ahamiyatli bo’ldi.
• Materiallar qarshiligidan dastlabki kitob Franstiyada 1826 yilda nashr qilindi.
• Ayni paytda ham ushbu fanning hal qilishi zarur bo’lgan masalalarining etarliligini ta’kidlash lozim.
• Bu fan o’z masalalarini boshqa fanlarga asoslanib, ular bilan uzviy aloqada hal qiladi. Materiallar qarshiligi fani, ayniqsa, nazariy mexanika fani bilan bogliq. Shu bilan birga ular orasida ba’zi masalalarga turlicha yondoshish ham mavjud. Masalan, nazariy mexanika jismlarni absolyut qattiq deb hisoblasa, materiallar qarshiligi fanida ularning deformastiyalanishlari ham nazarda tutiladi. Ushbu asosiy ziddiyat oqibatida nazariy mexanikaning to’plangan kuchni ta’sir chizigi bo’yicha, juft kuchni o’z ta’sir tekisligida ko’chirish qoidalarini deformastiyalanuvchi jismlar mexanikasida qo’llab bo’lmaydi.

•