Напряжение

REJA:

• Asosiy tushunchalar. Fanda qaraladigan asosiy elementlar .
• Kesish usuli. Ichki zo’riqishlar
• Asosiy gipotezalar.
• Tashqi kuchlar va ularning klassifikastiyasi.
• Deformastiyalar va ko’chishlar.
• Ichki kuchlar. Kesish usuli. Kuchlanishlar.

Asosiy tushunchalar. Fanda qaraladigan asosiy elementlar .

• «Materiallar qarshiligi» fani umummuhandislik fani hisoblanib, konstrukstiyalar (tuzilmalar), inshootlar, mashina va mexanizmlar qismlarini mustahkamlikka, bikrlikka va ustvorlikka hisoblash usullarini o’rgatadi.
• Mustahkamlik - yuqoridagilarning tashqi kuchlar ta’sirida emirilishiga qarshilik ko’rsatish qobiliyatidir.
• Ma’lumki, tabiatda absolyut qattiq, ya’ni deformastiyalanmaydigan va emirilmaydigan jismlar mavjud emas. Masalan, ogirligi 75 kg bo’lgan kishi oddiy qurilish gishtini bossa, uning balandligi 1/20.000 sm ga kamayadi. Bunda gishtning ikki qo’shni atomi bir - biriga taxminan 1/500000 Å (angstrem) ga yaqinlashadi (210-14 sm). Ma’lumki, 1 A=1/10000 mikron=110-8 sm.

• Shotlandiyadagi Fort ko’rfazidagi uzunligi 3 km bo’lgan osma ko’prikni tutib turuvchi po’lat arqonlarning doimiy deformastiyasi taxminan 0,1 prostentni, ya’ni 3 m ni tashkil qiladi. Yuklanmagan holda po’lat atomlari orasidagi masofa deyarli 2Å ni tashkil qilsa, bunda ular taxminan 2/1000 Å ga uzoqlashadilar.
• Muhandislik tuzilmalarining me’yoriy ishlashlarini ta’minlash uchun ularning qismlarining deformastiyasini, ya’ni tashqi kuchlar ta’sirida shakl va o’lchamlarining o’zgarishini, chegaralash zarur bo’ladi.
• Bikrlik - muhandislik tuzilmalari qismlarining tashqi kuchlar ta’sirida deformastiyalanishga qarshilik ko’rsatish qobiliyatidir.
• Muhandislik tuzilmalari qismlarining tashqi kuchlar ta’sirida o’zlarining dastlabki muvozanat holatlarini saqlash qobiliyatlari