Namazın Adabı Merhum İmam Humeyni (r a)

İkinci Bölüm

Kunutun Kalbi Adapları Hakkındadır

Bil ki kunut, müekket müstahaplardan biridir ki onu terk etmek uygun değildir. Hatta ihtiyat onu yerine getirmektir. Zira bazı ashap, onun farz olduğuna inanmışlardır. Bazı rivayetlerin zahiri de farz olduğunu söylemektedir. Gerçi daha güçlü olan bir görüşe göre, fıkhi sanatta kunut farz değildir. Nitekim büyük alimler arasında meşhur olan da budur. İmamiye arasında yaygın olan şekliyle yerine getirilmelidir. Yani elleri yüzün hizasına kaldırmak, avuçlarını göğe açmak, nakledilen ve her hangi bir duayı okumak, kunutta her dilde dua etmek caizdir. İster Arapça olsun ister diğer bir dille, ama Arapça daha ihtiyatlı ve daha üstündür.

Fakihlerin buyurduğuna göre ondaki en üstün dua Ferec duasıdır.¹ Önemli fıkhi delili ise, yazara göre faziletine delalet etmemektedir, ama duanın anlamı onun da fazilete sahip olduğunu göstermektedir. Zira hem tehlil, hem tesbih, ve hem de tevhidin ruhu olan tahmide (hamdetmeye) şamildir. Nitekim daha öncede bu beyan edildi. Hakeza Allah; el-Halim, el-Kerim, el-Aliy, el-Azim, er-Rab gibi bir takım ilahi isimleri de kapsamaktadır. Hakeza ruku ve sucudun zikirlerini de kapsamaktadır. Zat sıfat ve ef’al isimlerini de barındırmaktadır. Hakeza yüce ve celil olan Hak Teala’nın tecellilerinin mertebelerini de kapsamaktadır. Hakeza peygamberlere selamı da ihata etmektedir. Gerçi ihtiyat olan bunu terketmektir. Daha güçlü olan görüşe göre de caizdir. Peygamber’e (s.a.a) ve onun Ehl-i Beyt’ine salavat göndermeyi de kapsamaktadır. Adeta bu mübarek dua, bu özet haliyle namazın bütün zikir görevlerini kapsamaktadır.

Fakihlerin (r.a) dediği gibi bu duanın faziletini isbat etmek mümkündür. Veya sünnet delillerinde göz yumulabilir.² Ama yazara göre bu delil üzerinde düşünmek gerekir veya bize ulaşmayan muteber bir delilin keşfi yoluyla, son dönem alimlerinin görüşündeki icmanın temelleri konumundadır.

Fazileti çok olan ve kulun Hak ile münacat adabına şamil bulunan ve hakeza münacat ve Hakk’a bağlanmak hali olan kunut hali ile, ilahi kamil bir takım ihsanları kapsayan ve de bazı büyük alimlerin (r.a) hakkında özen gösterdiği dualardan biri de “Ya Men Ezher’el Cemil” duasıdır. Bu dua arşın hazinelerindendir. Hak Teala'nın Resulullah’a hediyesidir. Cümlelerinin her birinin bir çok faziletleri ve sevapları vardır. Nitekim Tevhid adlı kitapta da Şeyh Saduk bunu aktarmıştır.¹

Ubudiyet edebi hakkında en önemli şey, münacat ve Hakk’a bağlılık olan kunut halinde ve tümüyle ibadet izharı ve övmekten ibaret olan namazda, yüce ve celil olan Hak Teala’nın Mukaddes Zat’ının münacat ve dua kapılarını kulun yüzüne açmış olması ve onu şerafetlendirmesidir. Kul da mukaddes rububiyet makamının edebini göz önünde bulundurmalı, dualarına dikkat etmelidir. Zira bu dualar Hak Teala’nın tenzih ve tesbihini kapamaktadır. Hakk’ın yâdını ve zikrini içinde bulundurmaktadır. Kulun bu değerli halde Hakk’tan istediği şey, ilahi marifetler türündendir. Münacat, ünsiyet, halvet, Hakk’a bağlılık kapısını fethetmeyi talep etmektir. Kul, dünyayı talep etmekten el çekmeli ve hayvani düşük işleri ve nefsani şehvetleri terk etmelidir. Kendisini temiz kimselerin önünde utanacak bir hale düşürmemeli ve iyilerin huzurunda kendini değersiz kılmamalıdır.

Ey Aziz! Kunut, Hakk’tan gayrisinden elini yıkamak, bütünüyle rububiyet izzetine yönelmek ve boş ellerini mutlak ganiye doğru uzatmaktır. Bu Allah’a bağlılık haletinde, karnından ve tenasül organından bahsetmek ve dünyayı yad etmek ise noksanlığın kemalinden ve hüsrandandır.

Ey can! Şimdi sen vatanından uzak düşmüş ve hürlere komşuluktan alıkonmuşsun. Bu sıkıntılı karanlık yere düçar olmuşsun, tıpkı ipek böceği gibi kendi ağını örme.

Ey aziz! Rahman olan Allah senin fıtratını kendi marifet nuruyla ve aşk ateşiyle yoğurmuştur. Seni peygamberlerin nuru ve evliyaların benzeri aşıkların nuruyla teyit etmiştir, bu ateşi aşağılık dünya külüyle söndürme. O nuru, karanlığa ve gurbet diyarı olan dünyaya teveccüh karanlığına çevirme. Bil ki eğer asıl vatanına teveccüh edecek ve halktan koparak Hakk’a bağlanmayı sadece Hakk’tan dileyecek olursan, hicran ve mahrumiyet haletini acılı bir kalple Allah’ın huzuruna arzedersen, çaresizlik, fakirlik ve dertlerini izhar edersen, mutlaka gaybî yardım gelir batınî elinden tutar, noksanlıklarını telafi eder. Zira haletlerinden biri ihsan ve ahlakından biri de bağışta bulunmaktır.

Muttakilerin İmamı Müminlerin Emiri ile hepsi de marifet ve hak inançların imamı olan masum evlatlarından nakledilen Şabaniye duasının sözlerini kunutta okuyacak olursan, özellikle de “Allahım! Bana, sana doğru insanlardan tam kopmayı nasip eyle!”¹ cümlesini yazarın kalbi gibi ölü bir kalple değil, ıstırap ve yalvarıp yakararak Allah’ın dergahına sunacak olursa bu hal ile çok münasiptir.

Özetle kunut makamı, yazara göre tıpkı sucud makamı gibidir ve o da ubudiyetin zilletine teveccüh etmek ve rububiyetin izzet makamını hatırlamaktır. Ayrıca rububiyet izzetine yönelmek ve ubudiyetin zillet ve acizliğini hatırlamaktır. Bu da orta dereceli kimselerin makamının hasebiyledir. Ama kamil kimselerin makamının hasebine gelince, sucud makamı, kulun fenasıdır ve gayrisini terketmektir. Kunut Hakk’a bağlılık ve gayrisine güvenmeyi terk etme makamıdır ki, tevekkül makamının ruhu sayılmaktadır. Özetle kıyam ef’alî tevhit makamıdır. Bu tevhit, ikinci rükuda temkin olursa, kunutta bunun sonucunu izhar eder ki, fakirlik keşkülünü Hakk’a götürür. Yaratıklardan kopar ve kaçar.