Namangan pedagogika kolleji

Xotira turlari. O‘zlashtirish va esga tushirish xususiyatlariga ko‘ra xotira bir necha turlarga ajratiladi. Masalan: muzeyga uyushtirilgan sayohatni eslar ekanmiz, o‘zimiz ko‘rgan narsalarning obrazini va o‘zimiz guvohi bo‘lgan hodisalarni fikran ko‘z oldimizda gavdalantiramiz. Bu obraz xotirasidir. Bunda birinchi signal sistemasi katta o‘rin egallaydi. Ekskursiya rahbarining tushuntirishlarini, ular bilan o‘tkazilgan suhbatlarni, ekskursiyaga birga borilgan o‘rtoqlar bilan o‘zaro fikr almashuvlarni eslash chog‘ida biz ma’no xotirasidan yoki so‘z-mantiq xotirasidan foydalanamiz. Bu xotira ikkala signal sistemasining o‘zaro bir-biriga ta’sir ko‘rsatishiga tayanadi, bunda ikkinchi signal sistemasi dominantlik (ustunlik, yetakchilik) rolini o‘ynaydi. Agar biz o‘z do‘stimizning boshiga tushgan baxtsizlikni eslasak, bunda biz yana yangidan g‘amginlik yoki hatto musibat hissini kechiramiz, bu esa emotsional xotiraning yoki his-tuyg‘ular bilan aloqador xotiraning ko‘rinishidir. Harakatlar bilan aloqador motor yoki harakat xotirasi (sportchi, raqqosa, suzuvchi va h.k.) deyiladi.

Mavzu yuzasidan savollar:

1. Xotira nima? Odam hayotida xotiraning qanday ahamiyati bor?
2. Xotiraning nerv-fiziologik asosini nima tashkil etadi?
3. Xotira va xayoliy tasavvurlarning farqi nimada?
4. Ixtiyoriy va ixtiyorsiz esda olib qolishning farqi nimada?
5. Xotira sifatiga ko‘ra odamlar qanday tiplarga ajratiladi?

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Sh.A. Do’stmehamedova, Z.T.Nishanova,S.X.Jalilova, Sh.T.Karimova, Sh.T.Alimbayeva “Yosh davrlari va pedagogik-psixologiya” Toshkent -2013
   
2. 
   1.M.Zufarova Umumiy psixologiya. Toshkent-Faylasuflar-2010
   
3. 
   2. E.G’oziyev. “Psixologiya” Darslik. “O’qituvchi” nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2008.
   

33-mavzu: Xotira turlari; obraz, so’z-ma’no, emotsional, xarakat xotirasi
Reja:

1. 
   Xotira jarayonlari
   
2. 
   Esda olib qolish va uning turlari
   
3. 
   Esda saqlash, tanish va esga tushirish, unutish jarayonlarining mazmuni
   

Tayanch tushunchalar: Xotira jarayonlari.Esda olib qolish va uning turlari; ixtiyoriy, ixtiyorsiz, ma’nosiga tushunib, mexanik esda olib qolish. Esda saqlash, tanish va esga tushirish, unutish jarayonlarining mazmuni, turlari. Xotira sifatlari va xotiradagi individual farqlar. O’quvchilarxotirasini tekshiruvchi va rivojlantiruvchi o’yin va mashqlar o’tkazish.