Namangan pedagogika kolleji

Ong tushunchasi. Inson ongi insonning o‘zi bilan birga, deyarli bir vaqtda maydonga kelgan. Ong – psixikaning yuksak shakli, insonning yakka va hamkorlik faoliyatida, muloqoti jarayonida shakllanadigan ijtimoiy-tarixiy taraqqiyot mahsulidir. Ong shaxsning tevarak-atrofdagi narsalarni, hozirgi va o‘tmish davrini yaxshi bilishi, o‘zlikni anglash, qaror qabul qilish, vaziyatga qarab o‘z xatti-harakatini boshqarish qobiliyati bilan namoyon bo‘ladi.Odam psixikasi hayvon psixikasidan farq qiladi. Inson psixikasining hayvon psixikasidan sifat ayirmasi:
1. Inson o‘z mohiyati jihatidan azaldan boshlab ijtimoiy mavjudotdir.
2. Inson psixikasining eng oliy formasi uning ongga egaligidir. Inson ongli mavjudot.
3. Insonning hayvondan eng muhim sifat ayirmasi birinchi signallar sistemasi bilan bir qatorda ikkinchi signallar sistemasining mavjudligi, ya’ni voqelikni so‘zlar orqali aks ettirishi hamda nutq va tafakkurga egaligidir. Inson ongi o‘z mohiyatiga ko‘ra hayvonlarning individual va intellektual shakllaridan batamom boshqa hodisadir. Inson ongi evolutsion harakatning eng so‘nggi bosqichi bo‘lib, inson
taraqqiyoti bosqichida ijtimoiy taraqqiyot tufayli tarkib topgan. Inson ongi yer yuzidagi barcha mavjudotlarning eng oliysi va gultojidir. Har bir ijtimoiy davrning o‘ziga xos kuchlari va ijtimoiy munosabatlariga mos keladigan ongi bo‘lgan. Masalan, quldorlik davrida xususiy mulkchilik munosabatlari kelib chiqib,sinflar paydo bo‘lgach odam ongi ham sinfiy xarakterga ega bo‘la borgan. Har bir tarixiy davrda yuzaga kelgan ijtimoiy o‘zgarishlar natijasida odamning ongi ham o‘zgarib borgan. Tarixiy tarakkurning ma’lum bosqichida ilmiy tafakkur va ong tarkib topgan. Tevarak- atrofdagi voqelik ana shu ilmiy tafakkur yordamida to‘laroq va chuqurroq aks ettirilgan. Natijada odam hodisalar o‘rtasidagi muhim aloqa va munosabatlarni, qonunlarni ong va tafakkur yordamida bilish imkoniyatiga ega bo‘ldi. Endilikda odamning ongi bilan idora qilinadigan faoliyati faqat oddiy ish qurollari, kiyim- kechak, turar joyinigina yaratib qolmay, balki fan-texnikani ham yaratdi va yuqori darajada rivojlantirdi. Ming yillar davomida to‘xtovsiz davom etgan amaliy mehnat odamning qo‘llarini rivojlantirib bordi. Mehnat inson qo‘lini kamolotining shunday yuksak bosqichiga aylantirdiki, bu bosqichda qo‘l sehri va kuchi bilan Leonardo da Vinchi, Rafael, Rembrandt, Repin, Surikov va boshqa rassomlarning asarlari yaratildi. Ong kishining mehnat faoliyatida, boshqalar bilan doimiy muloqot qilish jarayonida shakllanadi, ong ijtimoiy-tarixiy shart-sharoitlar natijasi hisoblanadi.