Namangan pedagogika kolleji

Nazorat savollari:
1.K.L.Chukovskiy rus bolalar adabiyotining ulkan dahosi ekanligini izohlang?.
2.K.L.Chukovskiy qanday asarlarni tarjima qilgan?
3.Shoirning bolalar uchun yaratgan asarlarini tushuntiring?
Foydalanilgan adbiyotlar royxati:

1. M.Jumaboyev. «Bolalar adabiyoti». T. “O’qituvchi”. Darslik-2003..

2.Mamasoli Jumaboyev. Bolalar adabiyoti va ifodali o'qish darsligi
3.“Ilk qadam” Davlat oʼquv dasturi. Toshkent. OʼzRMTV 2018 yil
4.“Oʼzbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qoʼyiladigan Davlat talablari” Toshkent.OʼzRMTV 2018 yil.

____________________«_T_a_s_d_i_q_l_a_y_m_a_n_»__Guruh'>Sana: _________________						« T a s d i q l a y m a n »
Guruh						O`.I.B.D.o`rinbosari
Sana						___________Sh.Mamadaliyev

24-Mavzu: S.YA. Marshak ijodi.
O‘quv mashg`ulotining o`qitish texnologiyasi modeli

Vaqt: 80 daqiqa	Ta’lim oluvchilar soni______
O`quv mashg`uloti shakli va turi	Nazariy/Amaliy
O`quv mashg`uloti rejasi	1.S.YA.Marshak hayot yo’li. 2.Shoirning asarlari. 3.Shoirning “Axmoq sichqoncha ”ertagini ro’llarga bo’lib o’qish va saxnalashtirish
O‘quv mashg`ulotining maqsadi: S.YA.Marshak hayot yo’li haqida yangi bilim, ko`nikma va malaka berish.
O‘qitish natijasi	Ushbu mavzuni o`zlashtirish natijasida o‘quvchida shakllanadigan asosiy bilim, ko`nikma yoki kompetensiyalar
Pedagogik vazifalar 1. S.YA.Marshak hayot yo’li haqida ma`lumot beradi; 2. S.YA.Marshak hayot yo’li haqida tushuntiradi: 3. S.YA.Marshak hayot yo’li mavzusini ochib beradi.	O‘quv faoliyat natijalari; 1. S.YA.Marshak hayot yo’li haqida tushunchaga ega bo`ladilar. 2. S.YA.Marshak hayot yo’li haqida biladdilar: 3. S.YA.Marshak hayot yo’li farqi mazmunini bilib oladilar.
O‘qitish metodlari	Kichik axborotli ma’ruza, xikoya, tushuntirish, ko`rsatma berish, namoyish.Ko`rsatish, video usul, kitob bilan ishlash, insert, mashq, suxbat, baxs-munozara, aqliy xujum ,ta’limiy o`yinlar, BBB, Ven diogrammasi, va boshqalar (quyidagilardan maqsadga ko`ra tanlab olinadi).
O‘qitish vositalari	Matnlar, yozuv taxtasi, slaydlar, proektor, kompyuter, videofilm, grafikli organizatorlar, chizma, grafiklar, na`munalar, televizor, rasmlar…
O`quv faoliyatini tashkil etish shakli	Ommaviy, jamoaviy, guruxli, juftlikda, yakka tartibda
O`qitish sharoiti	Maxsus texnik vositalar bilan jixozlangan guruxlarda ishlashga mo`ljallangan xona
Qayta aloqaning usul va vositalari	Tezkor-so`rov, savol-javob, mashg’ulot ishlanmalar,variativ dasturlar tuzish, amaliy topshiriqlarni baxolash

O‘quv mashg‘ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	O‘qituvchi	Ta’lim oluvchi
1-O‘quv mashg`ulotiga kirish (5daq.)	Tashkiliy qism: 1. O‘quvchilarni mashg`ulotga tayyorgarligi va davomatini tekshiradi	Mashg‘ulotga tayyorlanadilar
2-bosqich. Asosiy (65 daq.)	Tayanch bilimlarni faollashtirish: 1. Uyga berilgan vazifani nazorat qiladi hamda o`tilgan mavzu bo`yicha o‘quvchilarga savollar beradi, ularni baxolaydi. Maqsad va vazifani belgilanishi: 1. Mashg`ulotning nomi, rejasi, maqsad va o`qitish natijalar bilan tanishtiradi. 2.Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiradi; 3. O‘quv mashg`ulotida o‘quv ishlarini baxolash mezoni va ko`rsatkichlari bilan tanishtiradi Ta’lim oluvchilar bilimini faollashtirish: 1. Tezkor – so`rov, savol - javob, aqliy xujum, amaliy ish bajarish,“o`ylang va juftlik-da fikr almashing”, va boshqa texnikalar orqali bilimlarni faol-lashtiradi. Yangi o‘quv materiali bayoni: 1. Amaliy mashg`ulotning rejasi va tuzilishiga muvofiq, o‘qitish jarayonini tashkil etish bo`yicha harakatlar tartibini bayon etadi. Asosiy xolatlarni yozdiradi; 2. Slaydlarni Power Point tartibida namoyish va sharxlash bilan mavzu bo`yicha asosiy nazariy xolatlarni bayon qiladi Yangi o‘quv materialini mustaxkamlash: 1. Mustaxkamlash uchun amaliy ish taqdimoti bajariladi Jarayon kichik guruxlarda davom etishini ma’lum qiladi; 2. Kichik guruxlarga bo`ladi, kichik guruxda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi xar bir guruxga topshiriq beradi va baxolash mezoni bilan tanishtiradi.Ishni bajarish yo`riqnomasini beradi; 3. Guruxlarda ishlarni boshlashga ruxsat beradi. Xar bir kichik gurux ishtirokchisi vazifani bajarish tartibini tushunganligini aniqlash maqsadida qaytar aloqa o‘tkazadi. Bajarish jarayonini kuzatadi, maslahatlar beradi. 4. Ishga ajratilgan vaqt tugaganini ma’lum qiladi, guruxlar taqdimotini tashkil etadi. Guruh a’zolariga diqqat bilan eshitish -larini va savollar berishlarini, shu bilan birga o`zaro bir-birlarini baxolashlarini eslatadi.Javoblarni to`ldiradi va qisqacha xulosalar qiladi; 5. Guruhlar ishini o`zaro baxolashni o`tkazadi, mavzuning xar bir qismi bo`yicha xulosalar qiladi, eng asosiylariga e’tibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi. Mavzuning kasbiy faoliyatlaridagi ahamiyati bilan bog`lab mavzuni yakunlaydi.	Uy vazifasini taqdim etadilar. Savollarga javob beradilar. Mavzu nomi va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Topshiriqni bajaradilar. Kichik guruhlarga bo‘linadilar. Kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishadilar. Xar bir gurux o`z topshiriq va ishlari bo`yicha faoliyatini boshlaydi. Xar bir guruh sardorlari chiqib o`z ishlarini taqdim qilishlarini aytadi. Berilgan qo`shimcha savollarga javob beradilar. Guruh ish natijalarini o`zaro baholaydilar. Ma’lumotlarni daftarga qayd qiladilar
3-bosqich Yakuniy (10 daq.)	Mashg`ulot yakuni: 1. Barcha o‘quvchilarni amaliy bajargan ishlarini izoxlab baxolaydi va rag’batlantiradi. Uyga vazifani berilishi: Kelgusi mashg`ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yuriqnoma beradi	Baxolari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar

Fan o`qituvchisi: M.Abdullayeva
24-Mavzu: S.YA. Marshak ijodi.
Reja:
1.S.YA.Marshak hayot yo’li.
2.Shoirning asarlari.
3.Shoirning “Axmoq sichqoncha ”ertagini ro’llarga bo’lib o’qish va saxnalashtirish
Samuil Yakovlevich Marshak rus bolalar adabiyotida kich- kintoylar uchun katta she'riyat yaratib beigan ulkan san'at- kor, taniqli taijimon, yetuk dramaturg, mohir pedagog va bilimdon muharrirdir.S. Y. Marshak 1887-yilda Voronej shahrida tish texnigi oilasida tug'ildi. Bo'lajak san'atkorda shoirlik iste'dodi juda erta uyg'ondi. „To'rt-besh yoshlarimda, — deb eslaydi shoir o'zi haqida, — she'rlar yoza boshladim. O'n bir yoshimda bir qancha dostonlar yaratdim. Goratsiyning „Odamlar"ini taqima qildim"S. Y. Marshak 1897-yilda Ostrogoj gimnaziyasiga o'qishga kirdi. Lekin bu yerda o'qimay, Peterburgga boradi, badiiy gimnaziyaga o'qishga joylashadi. Bu yerda bo'lajak shoir o'z zamonasining yetuk san'atkorlari bilan yaqindan tanishadi. Marshakning ijodiy faoliyati shu yerda chechak otadi. 1906- yildan boshlab feletonlari, she'r hamda taijimalari bilan matbuotda chiqa boshlaydi.S. Y. Marshak 1912-yilda Angliyaga jo'naydi. London universitetining san'at fakultetiga o'qishga kiradi. Ta'til kunlari u mamlakatning diqqatga sazovor joylarini yayov kezib tomosha qiladi: baliqchilar bilan dengizda sayr qiladi, qishloq maktablarida bo'ladi. Ingliz xalq qo'shiqlarini, ertak- larini sevib tinglaydi. Bu yerda Marshak V. Bleyk, Rabin- dranat Tagor va boshqalarning she'r va dostonlarini ingliz tilidan taijima qiladi. S. Y. Marshak rus bolalar adabiyotini rivojlantirish uchun M. Gorkiy hamda V. V. Mayakovskiylar bilan yelkama-yelka turib mehnat qildi.
1939-yilda Marshakning „Petya nimadan qo'rqar edi?", „Korablcha" singari mashhur she'rlari bosilib chiqdi.Ikkinchi jahon urushi davrida shoir ijodining asosiy mavzusini urush, bosqinchilarga qarshi kurash tashkil etdi. Ayniqsa, 1943-yilda yaratilgan „O'n ikki oy" nomli ertak- dramasi tez orada millionlab yosh kitobxonlar orasida mashhur bo'lib ketdi.
S. Y. Marshak 1964-yilning 4- iyunida Moskva shahrida vafot etdi. „Har qanday bolalar adabiyotida ikki yosh mavjud bo'ladi, u olamga bolalar nigohi bilan qaraydi, ammo uni kattalardek idrok qiladi, aql-tajribasiga suyanib ish ko'radi", degan shoir bir umr bolalarni sevdi, ular uchun g'oyaviy- badiiy yuksak asarlar yaratish uchun tinmay ijodiy ish olib bordi.
S. Y. Marshakning nomini olamga yoygan, bolalar shoiri sifatida tanitgan she'rlaridan biri „Ahmoq sichqoncha haqida ertak"dir. Bu ertakda shoir bolalar hayoti va xarakteriga xos bo'lgan qiziqarli sujet topa olgan. Kimki o'ziga ortiqcha oro bersa, oqibatini o'ylamay ko'r-ko'rona ish tutsa, o'zidan kattalarning pand-nasihatiga amal qilmasa, hayotda ko'p narsa yutqazadi, o'z baxtini qo'ldan boy beradi, degan fikr ertakning asosiy g'oyaviy mazmunini tashkil etadi.
S. Y. Marshak „Ahmoq sichqoncha haqida ertak" asarida majoziy obrazlar orqali bolalar hayotiga oid muhim ma- salalarni ilgari suradi. Shoir noshukr, farosatsiz, mehnatsiz kun kechiruvchilarni ahmoq sichqoncha obrazi misolida fosh qiladi.S.Y. Marshak „Yong'in", „Pochta", „Musobaqalar dos- kasi" asarlari bilan ham rus bolalar adabiyoti taraqqiyotiga katta hissa qo'shdi. U yaratgan juda ko'p qahramonlar shaxsan o'zi tanigan, bilgan yoki eshitgan bo'ladi, ba'zan esa gazeta materiallari asosida yaratadi. Binobarin, bu qahramonlarning hayotiy timsoli mavjud. Jumladan, talaba V. Buratskiy („No- ma'lum qahramon haqida qissa"), Igor Chkalov („Qahra- monning o'g'li"), Katya Budanova („Katya Budanova"), Seryoja Smirnov („Sizning kitobingizni qanday nashr qila- dilar") va boshqalar shunday qahramonlar sirasiga kiradi. Shoir „Noma'lum qahramon haqida qissa" poemasida oddiygina hayotiy bir voqeani aks ettirish bilan 30-yillar rus bolalar dostonchiligida ijobiy qahramon obrazini yaratish yo'llarini ko'rsatib berdi.