Namangan muhandislik-texnologiya instituti "sichtei" kafedrasi "hozirgi zamon raqobat nazariyasi"

Ijtimoiy manfaat 
- bu barcha jamiyat a’zolarining birgalikda ro’yobga chiqadigan manfaatlaridir. 
Mehnat salohiyati 
- jamiyatdagi mehnatga layoqatli, bilim va malakaga, ishlab chiqara olish qobiliyatiga ega 
bo’lgan kishilardir. 
Ilm-ma’rifat salohiyati- 
ilm-ma’rifatga xizmat qiluvchi moddiy va insoniy resurslar fan erishgan darajadir. 
Texnika- texnologiya salohiyati- 
jamiyatdagi mashina -mexanizmlar miqdori, ularning tarkibi, texnikaviy 
darajasi va texnologik tizimlar majmuini o’z ichiga oladi. 
Tabiiy salohiyat- 
tabiiy resurslar miqdori va sifati ishlab chiqarishning ob-havo sharoiti. 
Fan-texnika taraqqiyoti 
- fan va texnikaning muttasil ravishda va o’zaro bog’liq holda rivojlanishidir. 
Xalqaro mehnat taqsimoti 
- alohida mamlakatlarning tovar va xizmatlarning ayrim turlarini ishlab chiqarishga 
ixtisoslashuvi. 
Xalqaro Iqtisodiy integratsiya 
- jahon mamlakatlari o’zaro Iqtisodiy aloqalarining chuqurlashtirish va baraaror 
rivojlanishi hamda milliy xo’jaliklar o’rtasidagi mehnat taqsimoti asosida ular xo’jalik aloqalarining birlashish jarayoni. 
Ishchi kuchining xalqaro migratsiyasi 
- ishchi kuchi resurslarining ancha qulay sharoitda ish bilan 
ta’minlanish maqsadida bir mamlakatdan boshqasiga ko’chib o’t ishi. 
Emmigratsiya 
- ishchi kuchining mamlakatdan doimiy yashash joyiga chiqib ketishi. 
Immigratsiya 
- ishchi kuchining mamlakatga doimiy yashash uchun kirib kelishi. 
Erkin savdo zonalari 
- Iqtisodiy integratsiyaning eng oddiy shakli bo’lib, uning dorasida savdo cheklashlari bekor 
qilinadi. 
Boj ittifoqi 
- yagona tashqi savdo ta’riflari o’rnatishni va uchunchi mamlakatga nisbatan yagona tashqi savdo 
siyosati yuritishini taqozo qiladi. 
To’lov ittifoqi 
- milliy valyutalarning o’zaro almashinuvi va hisob-kitobda yagona pul birligining amal qilishi. 
Umumiy bozor 
- bunda uning qatnashchilari o’zaro erkin savdoni amalga oshir ish va yagona tashqi savdo siyosati 
o’tkazish bilan birga kapital va ishchi kuchining erkin xarakati ta’minlanadi. 
Iqtisodiy va valyuta ittifoqi 
- Iqtisodiy integratsiyaning eng oliy shakli bo’lib, bunda Iqtisodiy integratsiyaning 
barcha qarab chiqilgan shakllari Iqtisodiy va valyuta-moliyaviy siyosat o’tkazish bilan birga uyg’unlashadi. 
Eksport 
- tovarlarni chet ellik mijozlarga sotish bo’lib, bunda mazkur mamlakatda ishlab chiqarilgan tovarlar 
mamlakatdan tashqariga chiqariladi. 
Import 
- chet ellik mijozlardan tovarlar (xizmatlar) sotib olib, ularni mamlakatga kiritish. 
Reeksport 
- qandaydir mamlakat ishlab chiqaruvchi mamlakatdan tovarlarni o’z iste’moli uchun emas, balki 
uchinchi mamlakatga qayta sotish uchun sotib olishi. 
Reimport 
- iste’molchi mamlakatdan reeksport tovarlarni sotib olish. 
Xalqaro valyuta tizimi 
- xalqaro valyuta munosabatlarining davlatlararo bitimlarda huquqiy jihatdan 
mustahkamlangan shakli. 
Valyuta kursi 
- bir mamlakat valyutasining boshqa mamlakat valyutasida ifodalangan bahosi. 
To’lov balansi 
- mamlakat rezidentlari (uy xo’jaliklari, korxonalar va davlat) va chet elliklar o’rtasida ma’lum vaqt 
oralig’ida (odatda bir yilda) a malga oshirilgan barcha Iqtisodiy bitimlar natijasining tartiblashtirilgan yozuvi. 
Iqtisodiy bitimlar 
- qiymatning har qanday ayirboshlanishi, ya’ni tovarlar ko’rsatilgan xizmatlar yoki aktivlarga 
mulkchilik huquqining bir davlat rezidentlaridan boshqa davlat rezidentlariga o’tishi bo’yicha kelishuvlar. 
203