Namangan muhandislik qurilish

 
5.3. Dizel dvigatelini tekshirish 
Birinchi tsilindr forsunkasi o’rniga uchli shtutser o’rnating va unga 
signalizator kiygizing. Birinchi tsilindr siqish takti ohirini va tsilindr-porshen 
guruhi holatini tekshirish tartibini aniqlash, dizel dvigatelini nosozliklarini aniqlash 
va ularda bajariladigan jarayonlarni karbyurator dvigateliga o’xshab bajariladi. 
Keyingi tsilindrlarni siqish takti boshi va ohirini aniqlash dvigatelni aniqlash 
ish tartibi bo’yicha ko’rsatgich yordamida amalga oshiriladi. 
Dvigatelni texnik holatini aniqlash uslublarini nisbiy baholash 
Bu erda o’rganilgan diagnostika uslublarini quyidagicha baholanadi: 
a) diagnostik parametrlarni rostlash bilan; 
b) diagnostik vositalarning ishonchliligi va aniqliligi bilan; 
v) diagnostika bo’yicha mehnat sig’imi bilan. 
Dvigatel ish muddatiga nisbatan diagnostik parametrlar har xil 
diagnostik uslublarda har xil o’zgaradi. 
5.4. Dvigatelni klapanlarini tekshirish va sozlash 
Dvigatelni ekspluatatsiya jarayonida klapan va turtkich koromislo 
orasidagi issiqlik tirqishi o’zgarishi, shovqin chiqishiga va tsilindrlarni to’lishini 
yomonlashishiga, hamda gaz taqsimlash fazasini buzilishiga olib keladi. Tirqishni 
kichrayishi klapan uyasiga to’la o’tirmasligi, gazlarni o’tib ketishiga, natijada esa 
klapanlar tarelkasi va uyasini kuyishiga olib keladi. 
Bu nosozliklarni harakterli diagnostik parametrlari quyidagilardan iborat: 
Klapanlarni o’z uyasiga tekis o’tirmasligi natijasida dvigatel to’laquvvatga 
erisha olmaydi. 
Dvigatel taqqilaydi salt yurishning kichik aylanishlarida yaqqol 
eshitiladigan 
taqqillashlar 
paydo 
bo’ladi. 
3. Klapan-uya birikmasidan siqilgan havoni sizib chiqadi. 
1. Sinov savollari. 
2. Dvigatelni tashhislash deganda nimani tushunasiz? 
3. Krivoship shatun mexanizmlaridagi (KShM) nosozliklarni aytib bering. 
4. Gaz taqsimlash mexanizmlaridagi (GTM) nosozliklarini aytib bering. 
5. Dvigatelni tashhislashda eshitish nuqtalarini aytib bering. 
6. Dvigatelni texnik holatini ko’rish bilan qanday baholanadi? 
7. Karbyuratorlari dvigatellari tsilindridagi kompressiya qanday o’lchanadi? 
8. Dizel dvigatellari tsilindridagi kompressiya qanday o’lchanadi? 

---

155 
9. Tirsakli valni nosozlik va buzuqliklarini aytib bering. 
10. Gaz taqsimlash valini nosozlik va buzuqliklarini aytib bering. 
11. GAZ-24, ZIL-130, YaMZ-236 dvigatellarida klapanlar qanday tartibda 
sozlanadi?