Namangan muhandislik qurilish

balansirovka qiluvchi dastgox 
a-umumiy ko’rinishi; b-sxemasi; 1-induktsion datchik; 2-val; 3-elektron 
o’lchash bloki; 4-o’lchash asbobi; 5-lampa; 6- darajalangan
disk; 7-tebranish tizimi 
Nomuvozanat g’ildirak dastgoxda (17.4-rasmga qarang) dinamik muvoza-
natlanayotganda val 2 ni mexanik tebratadi. Bu tebranishlar tebranish tizimi 7 
orqali induktsion datchik birga uzatiladi. Datchik mexanik tebranishlarni elektr 
impulьslariga o’zgatiradi. Impulьslar elektron -o’lchash bloki 3 ga keladi va 
o’lchash asbobi 4 ga uzatiladi. Asbob shkalasiga qarab, g’ildirakning 
nomuvozanatlik darajasi aniqlanadi. G’ildirakning muvozanatlanmagan joyi lampa 
5 va g’ildirak bilan bir xil tezlikda aylanuvchi darajalangan disk 6 yordamida 
topiladi. Lampaning cha qnash payti g’ildirakdagi muvozanatlanmagan joyning 
eng quyi holatini ko’rsatadi. SHundan keyin g’ildirak diskasining yuqori
nuqtasiga tashqi tomondan tosh o’rnatiladi. Bu toshning vazni o’lchash asbobi 4 
ning ko’rsatkichlariga qarab aniqlanadi. 
Yig’ilgan ventilyator ham prizmalar yoki mahsus moslamada muvozanat-
lanadi. Buning uchun ventilyator 3 mahkamlangan valik 2 ni moslamadagi
qo’shaloq disk 1 ustiga qo’yiladi. Ventilyatorning muvozanatsizligi 30 g.sm.
gacha (KDM- 46 dvigatellari uchun 70 g. sm. gacha) bo’lishiga yo’l qo’yiladi. 
Muvozanatlash uchun ventilyator shkivi toretsidagi teshik parmalashga yo’l 
qo’yiladi. 
Suv nasosi va ventilyatorning yig’ilgan agregatida shkiv podshipniklarda 
bemalol aylanishi lozim. SHkivning orqa torets sirti bilan nasos korpusi toretsi 
orasidagi zazor kamida 1,5 mm bo’lishi kerak. 
Suv nasosining valigi vtulkalarda tiqilib qolmay qo’lda bemalol aylanishi 
lozim. 
Salьnik tiqmasini joyiga qo’yishdan oldin unga grafit pastasi shimdiriladi. 
Salьnik tiqmasinigng miqdori shunday tanlanadiki, u joyiga qo’yilgandan so’ng
salьnik gaykasi salьnik vtulkasidagi yoki suv nasosi kronshteyni burchagidagi 
rezьba uzunligining yarmidan ortiq buralmasin. 

---

119 
Gayka tarang bo’lib qo’yilgandan so’ng suv nasosi valigi vtulkalarda bir oz 
kuch bilan, lekin tiqilmay aylanishi lozim. 
Dvigatelning markasiga qarab, suv nasosining valigi o’q bo’ylab 0,5-2 mm 
orasida siljishi mumkin. 
Dinamik muvozanatlash mahsus stanoklarda bajariladi (17.5- rasm) Detal 
aylantiriladi va o’lchov asboblari yordamida nomuvozantliligi aniqlanadi. Dinamik 
muvozanatlash stanoklari turli sxemada bajarilgan. Eng keng tarqalgan turi 
tebranuvchi asoslarda muvozanatlash hisoblanadi. Bu sxemada tirsakli vallar 
muvozanatlash stanogida bajarilgan. Nomuvoza-natlilikni o’lchamlari va burchak 
aniqlangandan so’ng og’ir uchastkadan metall shilish va yengil tomoniga metal 
qo’yiladi. 
17.5-rasm Dinamik muvozanatlash uchun BM-U4 mashinasi: 
1,3- plitalar; 2 va 16-stoykalar; 4 va 7- shkivlar; 5- tasmali uzatma; 6-
elektrodvigatelь; 8- val; 9- shpindel babkasi; 10-strabaskop; 11-limb; 12-datchik; 
13 va 14- tayanchlar; 16- yo’naltirgich; 17- ishga tushirish va to’xtatish knopkasi; 
18- elektromagnit