Namangan muhandislik qurilish

2.Detall nuqsonlarini aniqlashga doir asosiy talablar. 
SHesternya va podshipniklarni nuqsonlarini aniqlash usullari
Ishlangan uzatmalar qutilari, reduktorlar, lebetkalarning tishlarni ishchi 
sirtlari holati kuzatiladi, singan yorilgan joylari bo’yab ko’rsatiladi, eng ko’p 
yeyilgan tishlar mel bilan belgilanadi. Tishlar dastlab shablon bilan tekshiriladi, 
uni ishga yaroqlilik darajasi tirkishga qarab belgilanadi. Qoldiq resurslarni aniqlash 
uchun esa, shu tartibda shesternyalar o’lchanadi va tirkishni boshlangich va
chegaraviy qiymatlariga qarab belgilanadi. Tishni aniq enini qiymati 
shtangenzubomer bilan o’lchanadi. TSilindrik tishli g’ildirakdagi tishni eni ikki 
kirqimda o’lchanadi, har bir g’ildirakda eng qamida uchtadan tishni, bir biriga 
nisbatan 120°S burchak ostida joylashgani o’lchanadi. Olingan natijani nominal 
kiymatiga solishtiriladi. 

---

180 
2.1-rasm. Tekshirilayotgan shesternyalar ko’rinishi va qalinligini o’lchash 
 
2.2-rasm.Tekshirilayotgan podsh ipniklardagi tirqishlarni indikator 
 bilan o’lchash
a)o’q yo’nalishidagi tirqishni o’lchash b). Radial tirqishni o’lchash 
Dumalash podshipniklarining o’q va radius yo’nalishlaridagi tirqishning 
kattaligi: yo’nalishdagi tirqish 0,25-0,4 mm, radial tirqish 0,2 – 0,5 mm bo’lganda 
podshipniklar yaroqsizga chiqariladi (2- rasm). Tishni nominal qalinligi va tishni 
balandligini aniqlash. a) SHesternya uchun 
bu yerda: 
h -tish balandligi, mm; 
D – tishning tashki diametri; 
d - tishning ichki diametri 
Nazorat qilinadigan podshipniklar yuvish ashyolari yordamida yuvib 
tozalanadi. Podshipnikni tashqi va ichki xalqasi, seperatorlar, shariklari holati 
tashqi tomondan kuzatiladi. Podshipniklarda kuydagi nuqsonlar bo’lsa ishlatib 
bo’lmaydi: ichki va tashki xalqalari yorilgan yoki o’yilgan, chizilgan bo’lsa va 
sharik yuradigan yo’li tirnalgan hamda o’yilgan bo’lsa, seperatorda singan, 
yorilgan joylari bo’lsa. Buzuqlari bo’lmagan ishga yaroqli podshipniklarni qo’l 
bilan yengil aylanishini, ovoz chiqarmasligini tekshirib qo’riladi. Buning uchun 
podshipnik yengil, qadalmasdan aylanishi kerak, shunday tekshirishdan 
o’tkazilgandan keyin, podshipnik xalqasini diametri, radial va bo’ylanma 
tirqishlar o’lchanadi. Podshipnikni xalqasida o’tiradigan sirt diametri, korpusda 
yoki valda burilishdagi qoldiqlari bo’lsa tekshiriladi. Podshipnik tashqi ichki
xalqasi diametri indikatorli nutromer yordamida ikkita bir-biriga perpendikulyar 
tekislikda o’lchanadi. Radial va bo’ylanma tirkishlar mahsus moslamalar 
yordamida o’lchanadi. Tekshiriladigan podshipnikni radial va bo’ylanma 
tirqishi KI-1223 markali asbob yordamida o’lchanadi. Tirqish miqdori 

---

181 
indikator 3 ni strelkasini og’ishi bo’yicha aniqlanadi va podshipnik tashqi 
xalqasini 1 ni qo’l bilan jildirish hisobiga o’lchanadi. O’lchash natijasiga 
qarab koldiq resurs aniqlanadi. SHarikli radial va rolikli tsilindrik 
podshipniklarni xalqasini nominal diametri va radial tirqishlari berilgan 
bo’ladi.