Namangan muhandislik-qurilish instituti


-ma’ruza  KOMPLEKS BIRIKMALAR



Download 0,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/84
Sana31.12.2021
Hajmi0,91 Mb.
#248541
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   84
Bog'liq
5-mavzu

18-ma’ruza 

KOMPLEKS BIRIKMALAR 

 

Reja: 

 

 1. Umumiy tushunchalar. 



 2. Verner nazariyasi. 

 3. Kompleks birikmalar turlari. 

 4. Kompleks birikmalarni izomeriyasi va nomlash. 

 5. Kompleks birikmalarning barqarorligi. 

 

Muammoli savollar: 



1.  Koordinatsion  birikmalar qanday jarayonlarda  ko’p ishlatiladi? 

2.  Nima uchun NH

3

  molekulasi  ligand bo’la oladi, NH

4

+

  kationi esa ligand bo’la 

olmaydi? 

3.  Koordinatsion  birikmalarda qanday gibridlanish  turlari bor? 

 



«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan  ma’ruzalar matnlari. 

   66    



Umumiy tushunchalar. Kompleks birikma shunday birikmaki, uning molekulasi yoki ioni 

markaziy atomga ega bo’lib, buni bir necha ion yoki molekulalar, ya’ni ligandlar qurshab turadi. 

Kompleks  birikmalar  oddiy  molekulalardan  farq  qilib,  kompleks  hosil  qiluvchi  markaziy 

atomni  qurshab  turuvchi  ion  va  molekulalar  mustahkam  bog’lab  turadi.  Xatto  eritmalarda  ham  u 

o’zining mustahkamligini saqlab qolishga intiladi. 

Markaziy  ionning  musbat  zaryadi,  uni  qurshab  turuvchi  ligandlar  manfiy  zaryadlari 

yig’indisidan katta bo’lsa, kation kompleks, kichik bo’lsa anion kompleks, teng bo’lsa neytral kom-

pleks deyiladi. 

CuCl


2

 + 4NH


3

 



 CuCl

· 4NH



3

 

Tasser 1798 yilda birinchi kompleks birikma CoCl



· 6NH


3

 ni hosil qildi. 

Kompleks  birikmalar  texnikada,  meditsinada,  qishloq  xo’jaligida,  fanda  katta  ahamiyatga 

ega. 


Kompleks birikmalar tabiatda keng tarqalgan. Masalan: xlorofill magniyning kompleks biri-

kmasidir. Tirik xujayrani kislorod bilan ta’minlab turadigan gomoglobin (qondagi) temirning kom-

pleks birikmasidir. Juda ko’p minerallar, alyumosilikatlar kompleks birikmalardir. 

Kompleks birikmalarning o’ziga xos suyuqlanish, qaynash haroratlari, ma’lum erituvchilar-

da, xususan suvda eruvchanligi va hokazo xossalari bo’ladi. 

CuSO


4

 + 4NH


4

OH = [Cu(NH

3

)

4



]SO

4

 + 4H



2

 



bu yerda: 

Cu

2+ 



- kompleks hosil qiluvchi ion, 

NH

3



 - ligand

[Cu(NH


3

)

4



]

2+

 - kompleks ion yoki kompleksning ichki sferasi. 



SO

4

2-



 - kompleksning tashqi sferasi. 

 


Download 0,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   84




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish