Namangan muhandislik-qurilish instituti

METALLAR KORROZIYASI VA UNI OLDINI OLISH USULLARI 

 

Reja: 

 

1.  Metallar korroziyasi haqida tushuncha. 

2.  Korroziya turlari. 

3.  Metallarni korroziyasining oldini olish usullari.  

 

 

Muammoli savollar: 

1.  Antifrizlarga oz miqdorda  aminobirikmalar qo’shiladi. Nima uchun  bunda metall kor-

roziyaga uchramaydi? Sababini izohlang. 

2.  Korroziyaning qaysi turi eng xavfli  va nima uchun? 

3.  Temir metali  ochiq havoda korroziyaga uchraydi. Nima uchun oltinda  bu holat kuza-

tilmaydi? 

4.  Korroziyalar xalq xo’jaligiga qanday zarar keltiradi? 

 

Metallar korroziyasi haqida tushuncha. Ko’pchilik metallar havo, suv, kislota va tuzlarn-

ing eritmalari ta’sirida yemiraladi. Bu hodisa korroziya deyiladi. 

Korroziya  so’zi  lotincha  «corrodore»  —  yemirilish  degan  ma’noni  anglatadi.  Korroziya 

o’zining  fizik-kimyoviy  xarakteri  jihatdan  2  xil  bo’ladi:  kimyoviy  va  elektrokimyoviy  korroziya. 

Metallda korroziyaning qanday turi sodir bo’lishi metallni qurshab turgan muhitga bog’liq bo’ladi. 

Metallga  quruq  gazlar  (kislorod,  sulfid  angidrid,  vodorod  sulfid,  galogenlar,  karbonat  an-

gidrid va h.), elektrolit bo’lmagan suyuqliklar ta’sir etganda kimyoviy korroziya sodir bo’ladi. Bu 

ayniqsa yuqori haroratli sharoitda ko’p uchraydi, shuning uchun bunday yemirilish metallning gaz 

korroziyasi deb ham ataladi. Gaz korroziyasi ayniqsa metallurgiyaga katta zarar keltiradi. Temir va 

po’lat buyumlarni gaz korroziyasidan saqlash uchun ularning sirti alyuminiy bilan qoplanadi. Suyuq 

yoqilg’ilar  ta’sirida  vujudga  keladigan  korroziya  ham  kimyoviy  korroziyaga  misol  bo’ladi.  Bunda 

yoqilg’ining yonishidan hosil bo’lgan SO

2

, SO

3

, H

2

S, NO

2

, NO kabilar quruq sharoitda metallarni 

korroziyalantiradi.