Namangan muhandislik-qurilish instituti


Tuzlarning gidrolizlanishi. Gidrolizlanish darajasi va konstantasi



Download 0,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet66/84
Sana31.12.2021
Hajmi0,91 Mb.
#248541
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   84
Bog'liq
5-mavzu

Tuzlarning gidrolizlanishi. Gidrolizlanish darajasi va konstantasi.  Toza suvda vodorod 

va  gidroksid  ionlarining  konsentratsiyalari  teng  bo’lib,  rNq7  ga  teng.  Agar  suvda  tuz  eritilsa,  su-



«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan  ma’ruzalar matnlari. 

   50    

vning  dissotsilanish  muvozanati  vodorod  va  gidroksid  ionlarining  konsentratsiyalari  o’zgarishi 

hisobiga  buzilishi  mumkin  va  pH=7  dan  o’zgaradi.  pH  ning  o’zgarishi  tuz  molekulalarining 

gidrolizga uchraganligini bildiradi. 

 

Tuz ionlari bilan suv o’rtasida boradigan va ko’pincha muhitning o’zgarishi bilan boruvchi 



o’zaro ta’sir reaksiyalari tuzlarning gidrolizi deb ataladi. 

Gidroliz  natijasida  tuz  ionlari  suv  ionlari  bilan  yomon  dissotsilanuvchi  komplekslar  (yoki 

ion, molekulalar) ni hosil qiladi. Agar gidroliz mahsulotlari eruvchan bo’lsa, jarayon qaytar bo’ladi. 

Gidroliz natijasida ba’zan oson uchuvchan va yomon eruvchi moddalar hosil bo’lishi mumkin. Bu 

hollarda reaksiya qaytmas bo’lib, oxirigacha boradi. 

Kuchli kislota va kuchsiz asosdan, kuchsiz kislota va kuchli asosdan hamda kuchsiz kislota 

va kuchsiz asosdan hosil bo’lgan tuzlar gidrolizga uchraydi. Kuchli kislota va kuchli asosdan hosil 

bo’lgan tuzlar gidrolizlanmaydi. 

1) Kuchli kislota va kuchsiz asosdan hosil bo’lgan tuzlarning gidrolizlanishiga misol: 

NH

4



Cl + H

2

O  NH



4

OH + HCl 

NH

4



+

 

Cl



 + H


2

O  NH


4

OH + H


+

 + Cl


 

NH



4

+

 + H



2

O  NH


4

OH + H


+

 

Bunda eritmaning muhiti kislotali va pH<7 bo’ladi. 



2) Kuchsiz kislota va kuchli asosdan hosil bo’lgan tuzlarning gidrolizlanishiga misol: 

Na

2



CO

3

 + H



2

O  NaHCO

3

 + NaOH 


2Na

+



 

CO

3



2–

 + H


2

O  Na


+

 + HCO


3

 + Na



+

 + OH


 

CO



3

2–

 + H



2

O  HCO


3

 + OH



 

Bunda eritmaning muhiti ishqoriy va pH>7 bo’ladi. 



3) Kuchsiz kislota va kuchsiz asosdan hosil bo’lgan tuzlarning gidrolizlanishiga misol: 

CH

3



COONH

4

 + H



2

O  CH


3

COOH + NH

4

OH 


CH

3

COO



 + NH


4

+

 + H



2

O  CH


3

COOH + NH

4

OH 


Bunda eritmaning muhiti qariyb neytral va pH qiymati 7 ga yaqin bo’ladi. 

Yuqoridagi ko’rib chiqilgan hollarda eritmadagi tuzlarning hammasi gidrolizga uchramaydi, 

faqat bir qismi gidrolizlanadi. Eritmada tuz bilan gidroliz mahsulotlari o’rtasida muvozanat vujudga 

keladi. Moddaning gidrolizga uchragan qismi gidroliz darajasi deb ataladi. 

Gidrolizni xarakterlovchi miqdorlardan biri gidroliz konstantasidir. 

KCN + H


2

O  HCN + KOH 

Bu reaksiyaning gidroliz konstantasi quyidagicha yoziladi: 

     [HCN] [KOH] 

K

gidr.


 = ———————— . 

[KCN] 


Gidroliz konstantasi ayni tuzning gidrolizlanish qobiliyatini xarakterlaydi; K

gidr.


 ning qiymati 

qancha  katta  bo’lsa, gidroliz shuncha yaxshi  boradi.  Eritma  harorati oshirilganda gidroliz darajasi 

ham oshadi.  

Yog’ochni qayta ishlash sanoati hamda qishloq xo’jaligi chiqindilarini gidrolizlab, etil spirt, 

glyukoza va boshqa moddalar olinadi. Yog’larning gidrolizi, sovun pishirish va glitserin olishning 

asosini gidroliz tashkil etadi. Gidroliz asosida ichimlik va sanoat suvlari tozalanadi. 

 

 


Download 0,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   84




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish