Namangan muhandislik-qurilish instituti

 

Avogadro  qonuni.  Tabiiy  bilishning  asosiy  qonunlaridan  biri  —  Avogadro  qonuni  italyan 

olimi Avogadro tomonidan 1811 yilda maydonga tashlangan: 

Bir xil sharoitda (bir xil temperatura va bir xil bosimda) va baravar hajmda olingan turli 

gazlarning molekulalar soni o’zaro teng bo’ladi. 

Bu qonunni shuningdek, konsentratsiya uncha katta bo’lmagan holatlarda ionlar va ionlash-

gan gazlar elektronlari uchun qo’llash mumkin. 

Keyinchalik  (1850  yil  o’rtalarida)  Jerar  tomonidan  Avogadro  qonuniga  asoslanib,  gaz  ho-

latdagi  moddalarning  kimyoviy  tarkibiga  bog’liq  bo’lmagan  holda  molekulyar  massasini  aniqlash-

ning ikki yo’lini ko’rsatildi: 

---

«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan  ma’ruzalar matnlari. 

   12    

 

1-yo’l: Bir xil fizik sharoitda har qanday gazning gramm-molekulasi bir xil hajmni egallaydi 

(O



C, 760 mm. sim. ust.). 

v = 22414 sm

3

/mol = 22,4 l/mol yoki 22,4 m

3

/kmol. 

 

Bu miqdor gazlarning molyar xajmi deyiladi. 

 

 

 

2-yo’l: Gazsimon moddaning molekulyar massasi uning vodorodga nisbatan zichligini ikki-

ga ko’paytirilganiga teng (aniqrog’i 2,016).  

)

(

016

,

2

2

2

2

Н

D

M

M

х

x

H

x

H









 

bu yerda: D

X

(H

2

) - X gazining vodorodga nisbatan zichligi yoki 

X va H

2

 gazlari zichliklarining nisbati, bu oddiy fizik ekcperiment bilan aniqlanadi. 

1908-1910  yillarda  fransuz  olimi  Perren  tomonidan  birinchi  bo’lib  10  g  molekula  gazdagi 

(n.sh.da) molekulalar soni aniqlandi: 

N = 6,02 • 10

23

 mol

–1

 

 

 

Bu son Avogadro soni deb ataladi.