Namangan muhandislik qurilish instituti «qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalarini ishlab chiqarish»

va namlik ishlov berish xolati.
Reja: 
1.
Issiklik tugrisida umumiy tushuncha 
2.
Issiklik uzatish turlari 
3.
Issiklik bajargan ish 
4.
Issiklik dinamikaning birinchi va ikkinchi konuni 
Issiklik jismlardagi molekulalarning ilgarilanma xarakati natijasida paydo bul- 
gan kinetik energiya bilan ulchanadi. molekulalarning ilgarilanma xarakati kancha tez 
bul- sa issiklik xam shuncha yukori buladi. Issiklik xaroratini ulchash turli xil ulchov 
asbob- larida amalga oshiriladi. 
Issiklikni barcha xossalari issiklik texnikasi fanida chukur urganiladi. Issiklik 
texnikasida issiklikdan foydalanish ikki yunalishda foydalaniladi: energetik va texno- 
logik. Energetik yunalishda issiklikni mexanik ishda aylantirish nazarda tuttilsa, tex- 
nologik yunalishda jismlarni turli xil xossalarini uzgartirish nazarda tutiladi. 
Issiklik uzatish turlari 3 xil elementar kurilishdagi issiklik almashinuvidan 
iboratdir: issiklik utkazuvchanlik, konvertsiya va nurlanish. 
Issiklik utkazuvchanlik asosan kattik jismlarga xos bulib bir zarrachaning 
ikkinchi zarrachaga uzatishni tushunamiz. 
Issiqlik jismlardagi molekulalarning ilgarilanma harakati natijasida paydo 
bo’lgan kinetik energiya bilan o’lchanadi. molekulalarning ilgarilanma harakati 
qancha tez bo’lsa issiqlik ham shuncha yuqori bo’ladi. Issiqlik haroratini o’lchash 
turli xil o’lchov as- boblarida amalga oshiriladi. 
Issiqlikni barcha xossalari issiqlik texnikasi fanida chuqur o’rganiladi. Issiqlik 
texnikasida issiqlikdan foydalanish ikki yo’nalishda foydalaniladi: energetik va 
texno- logik. Energetik yo’nalishda issiqlikni mexanik ishda aylantirish nazarda 
tutilsa, texno- logik yo’nalishda jismlarni turli xil xossalarini o’zgartirish nazarda 
tutiladi. 
Issiqlik uzatish turlari 3 xil elementar qurilishdagi issiqlik almashinuvidan 
iboratdir: issiqlik o’tkazuvchanlik, konvertsiya va nurlanish. 
Issiqlik o’tkazuvchanlik asosan qattiq jismlarga xos bo’lib bir zarrachaning 
ikkinchi zarrachaga uzatishni tushunamiz. 
Issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsienti bilan xarakterlanadi va quyidagi formula 
bo’yicha ifodalanadi. 

=
Q

a 
; 
(t
1 
−
t 
2 
) 

F 
Vt 
, 
m
2

S 

---

b
u
y
e
r
d
a
:
Q
-
i
s
s
i
q
l
i
k
m
i
q
d
o
r
i
;
a - to’siq qalinligi; 
t
1
va t
2
- to’siq yuzalarida 
haroratlar 
0
S; F - to’siqning 
yuzasi, m
2
. 
Konvektiv ko’rinishdagi issiqlikning ko’chishi suyuqlik va gazlarga xos 
bo’lib, zarra- larning siljishidan hosil bo’ladi. Konvektsiya tufayli qattiq jism 
yuzasi bilan gaz yoki suyuqlik o’tayotgan yuza o’rtasida issiqlik almashinuvi 
sodir bo’ladi. 
Konvektiv issiqlik almashinuvi quyidagicha ifodalaniladi: 
Q
c
= α
k
(t
1
– t
2
)

F, 
bu yerda: 
α
k
- konvektiv issiqlik almashinuv 
koeffitsienti; t
1
- qattiq jism yuza 
harorati, 
0
S; 
t
2
- gaz (suyuqlik ) harorati, 
0
S; radi. 
F - qattiq jism yuzasi, m
2
.