Namangan muhandislik-pedagogika instituti

16-ma’ruza 

METALLAR KORROZIYASI VA UNI OLDINI OLISH USULLARI 

 

Reja: 

 

1.  Metallar korroziyasi haqida tushuncha. 

2.  Korroziya turlari. 

3.  Metallarni korroziyasining oldini olish usullari.  

 

 

Muammoli savollar: 

1.  Antifrizlarga oz miqdorda  aminobirikmalar qo’shiladi. Nima uchun  bunda metall korroziyaga uchra-

maydi? Sababini izohlang. 

2.  Korroziyaning qaysi turi eng xavfli  va nima uchun? 

3.  Temir metali  ochiq havoda korroziyaga uchraydi. Nima uchun oltinda  bu holat kuzatilmaydi? 

4.  Korroziyalar xalq xo’jaligiga qanday zarar keltiradi? 

 

Metallar  korroziyasi  haqida  tushuncha.  Ko’pchilik  metallar  havo,  suv,  kislota  va  tuzlarning  eritmalari 

ta’sirida yemiraladi. Bu hodisa korroziya deyiladi. 

Korroziya so’zi lotincha «corrodore» — yemirilish degan ma’noni anglatadi. Korroziya o’zining fizik-kimyoviy 

xarakteri  jihatdan  2  xil  bo’ladi:  kimyoviy  va  elektrokimyoviy  korroziya.  Metallda  korroziyaning  qanday  turi  sodir 

bo’lishi metallni qurshab turgan muhitga bog’liq bo’ladi. 

Metallga quruq gazlar (kislorod, sulfid angidrid, vodorod sulfid, galogenlar, karbonat angidrid va h.), elektrolit 

bo’lmagan  suyuqliklar  ta’sir  etganda  kimyoviy  korroziya  sodir  bo’ladi.  Bu  ayniqsa  yuqori  haroratli  sharoitda  ko’p 

uchraydi, shuning uchun bunday yemirilish metallning gaz korroziyasi deb ham ataladi. Gaz korroziyasi ayniqsa metal-

lurgiyaga  katta  zarar  keltiradi.  Temir  va  po’lat  buyumlarni  gaz  korroziyasidan  saqlash  uchun  ularning  sirti  alyuminiy 

bilan qoplanadi. Suyuq yoqilg’ilar ta’sirida vujudga keladigan korroziya ham kimyoviy korroziyaga misol bo’ladi. Bun-

da yoqilg’ining yonishidan hosil bo’lgan SO

2

, SO

3

, H

2

S, NO

2

, NO kabilar quruq sharoitda metallarni korroziyalantiradi.