Наманган давлат университети

Мақсадга эришиш 
йуллари 
Хорижда ишлаб чиқаришни 
ташкил этиш ва олиб бориш 
Хорижий қимматли 
қоғозларини сотиб олиш 
Мақсадга эришиш 
усуллари 
а) хорижий фирмага тўлиқ 
эгалик килиш 
б) акциялар назорат пакетини 
сотиб олиш (ХВЖ низомига 
биноан компания акционер 
капиталининг 25%дан кам 
булмаслиги керак) 
Хорижий фирма акционер 
капиталининг 25%дан (АҚШ, 
Япония, Германияда 10%дан) 
камини сотиб олиши 
Даромад 
шакллари 
Тадбиркорлик фаолияти 
фойдаси, дивидендлар 
Дивидендлар, фоизлар 
Қисқача хулосалар 
1. Молиявий инвестициялар таркибига маҳаллий ва хорижий 
мамлакатларнинг пул бирликлари, банклардаги омонатлар, депозит 
сертификатлар, акциялар, облигациялар, векселлар ва бошқа қимматли қоғозлар 
ҳамда тенглаштирилган бойликлар киради. Моддий инвестициялар таркибига 
асосий фондлар, яъни бинолар, асбоб-ускуналар, иншоотлар, коммуникациялар 
ва бошқа турдаги асосий ишлаб чиқариш фондларининг актив ва пассив 
қисмлари киради. Ақлий (интеллектуал) инвестициялар миқдори жуда ранг-
барангдир, яъни улар мулкий ҳуқуқлар шаклидаги инвестициялар, ақлий 
меҳнатга оид шаклдаги инвестициялар ва табиий ресурслардан фойдаланиш 
шаклидаги инвестициялардан иборат. Мулкий ҳуқуқлар гуруҳига кирадиган 
инвестицияларнинг 
турлари 
бозор 
муносабатларининг 
нечоғлик 
ривожланганлигига, миллий бозорларнинг ўзига хос томонларига қараб ҳар хил 
бўлади. Ақлий меҳнатга оид ҳақ-ҳуқуқлар шаклидаги инвестициялар таркибига 
муаллифлик ҳуқуқлари, ―ноу-хау‖, кашфиѐтлар, товар белгиларига бериладиган 
лицензиялар ва бошқа хил эгалик ҳуқуқлари киради. 
2. Инвестициялар турли шаклларда амалга оширилади ва уларни таҳлил 
қилиш, режалаштириш учун алоҳида хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда 
гуруҳлаштирилади.
Хорижий инвестицияларнинг қуйидаги турлари мавжуд: 
капитал, инновация ва ижтимоий инвестиция.

---

28 
3. Инвестицияда қатнашиш тавсифига кўра инвестициялар бевосита ва 
портфель инвестицияларга ажратилади. Бевосита инвестициялар инвесторни ўз 
молиявий маблағлағларини жойлаштириш объектини тиклаш имкониятини 
беради. Портфель инвестициялар тижорат банклари, инвестицион компаниялар 
ва фондлар ва бошқалар ѐрдамида амалга оширилади.
4. Инвестиция фаолиятининг субъектларидан бири инвестор бўлиб, у ўз 
маблағларини, қарзга олинган ва жалб этилган маблағларни, мулкий 
бойликларни ва уларга доир ҳуқуқларни, шунингдек интеллектуал мулкка доир 
ҳуқуқларни инвестиция фаолияти объектларига жалб этишни амалга оширади.