Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
204 
7. 
8. 
9. 
10. 
11. 
Marten bo`yicha issiqlikka
chidamligi 
℃
Dielektrik singdiruvchanligi 
Dielektrik yo`qotish burchagi 
Tangens 10
6
Gers 
Solishtirma elektr qarshiligi 
sirtqi, OM 
hajmiy, OM+m 
Elektr quvvati, MB/m 
25-30 
3,6 
0,024 
10
12
- 
- 
75-80 
- 
- 
- 
- 
- 
50-55 
3,3-3,4 
0,024 
>10
14
>10
12
16 
Polivinilasetat atmosfera sharoitida eskirishga chidamliligi yuqori, turli sirtlarga 
yuqori darajada yopishish, yaxshi optik xususiyatlar, issiqqa va sovuqqa chidamlilik 
xususiyatiga ega. Ketonlarda, xlorli va aromatik uglevodorodlarda, murakkab efirlarda 
yaxshi eriydi. Suvda, glikollarda, alifatik uglevodorodlarda, benzinda mineral yog` 
kislotalarda erimaydi. Shu xususiyatidan foydalanib, polivinilatsetatdan sanoatning ko`p 
soxalarida foydalaniladi. 
Quyuqlashtiruvchilar polivinilatsetat emulsiyasini quyuqlashtirib, yopishqoqligini 
yanada yaxshilaydi. Quyuqlashtiruvchi sifatida polivinil spirt, karboksimetilselluloza 
(KMS), metilselluloza, oksietilsellyuloza, polivinilxinolidon va boshqa bir qator 
polimerlardan foydalanish mumkin [4]. 
Polivinil spirtining 5% li 30 ml eritmasini tayyorlash uchun 1,5883 gr aniqlik bilan 
analitik tarozida tortib olindi. So`ngra, 50 ml sig`imli stakanga solindi. Boshqa stakanda 30 
ml distillangan suvni o`lchab olib, 50 ml li stakanga quyildi. Izoh: ushbu eritmani 
tayyorlashda distillangan suvni o`rniga qayta kristallanib tindirilgan suvdan foydalanilsa 
ham bo`ladi. 
Polivinil spirtining oquvchanligi viskozimetr yordamida o`lchab olindi. Bunga asosiy 
sabab polivinil spirti bilan ishlov berilgan polivinilatsetatning oquvchanligini o`zgarishi 
bilan qovushqoqligi ham o`zgarishi yoki o`zgarmasligini aniqlashdan iborat. Aniqlashlar 
natijasida polivinil spirtining oquvchanligi Nyuton qonuni bilan ifodalanadigan formula 
asosida topildi. Bu formula quyidagicha ifodalanadi: 
𝜏 = 𝜇 ∙
𝑑𝑦
𝑑𝑥
Shunga ko`ra polivinil spirtining 5 % li 30 ml eritmasining oquvchanligi 
45,26sek/sm
2 
ni tashkil etdi. 
So`ngra, huddi shu tartibda polivinil spirtini 7 % li eritmasi tayyorlab olindi. Buning 
uchun hisioblashlar natijasida 7 % li 30 ml eritma tayyorlash uchun 2,2553 gr aniqlikda 
analitik tarozida polivinil spirti tortib olindi. Tortib olingan polivinil spirti distillangan 
suvda suv hammomida huddi 5% li polivinil spirtini eritgan tartibda eritib olindi. Olingan 
namunani oquvchanlik tezli ham hudda polivinil spirtining 5% li eritmasini aniqlangan 
usuldek aniqlab olindi. Natijaga ko`ra polivinil spiryining 30ml 7% li erimasining 
oquvchanligi 126 sek/sm
2
ni tashkil etdi.
Polivinilatsetatli kleydan pipetka yordamida 15 ml olindi. Olingan polivinilatsetatni 
stakanga quyildi. Uning ustiga 15 ml distillangan suv quyildi. Polivinilatsetatni 

---