Namangan davlat universiteti pedagogika-psixologiya fakulteti psixologiya kafedrasi

Oliy - Men (Super-Ego) 
•
Muayyan bir jamiyatda qabul qilingan me`yorlarga rioya erishni 
qat`iy nazorat ostiga oladi, o‘zida vijdon tuyg‘usini aks ettiradi. 
•
Oliy–Men 3 yoshdan 6 yoshgacha bo‘lgan davrda shakllanadi. 
Men (Ego) 
•
Shaxsning ratsional va anglangan tuzilmasi.
•
Biologik yetilishga ko`ra, hayotning 12 va 36 oylarida yuzaga keladi 
hamda reallik tamoyiliga asoslanadi. 
U (ID) 

Shaxsning primitiv yadrosi: U(ID) tuzilmasi tug‘ma bo‘lib,ong 
ostida joylashgan bo‘ladi va ―rohatlanish‖ tamoyiliga bo‘ysunadi.
 

ID o‘zida tug‘ma, qo‘zg‘aluvchan mayllarni saqlaydi va psixik 
taraqqiyotning energiya(quvvat) manbaini tashkil etadi.
 

---

40 
Tadqiqotning 
asosiy 
predmeti 
Shaxsning rivojlanishi 
Tadqiqot 
metodlari 
Klinik xolatlar tahlili, erkin assotsiatsiyalar metodi, naqllar, 
matallar, tushlar va boshqa xolatlar tahlili. 
Asosiy 
tushunchalari 
Psixikaning darajalari (ong, ong osti, ongsizlik), shaxs tuzilmasi (Id, 
Ego, Super-Ego), psixologik ximoya, shahvoniy quvvat (libido), 
shahvoniy instinkt, hayot va o‘lim instinkti, psixoseksual rivojlanish 
bosqichlari, erogen zonalar, rohatlanish va reallik tamoyillari, 
identifikatsiya, nizolar. 
Asosiy 
g‘oyalari 
Bolaning tashqi dunyo bilan dastlabki qarama-qarshiligi, bola 
shaxsining rivojlanishi – individning ijtimoiy olamga moslashishi 
sifatida. Shaxsning rivojlanishi va psixoseksual taraqqiyotning 
birgalikda kechishi. Bola shaxs sifatida dastlabki 5 yil mobaynida 
jadal sur`atda ulg‘ayadi va jinsiy balog‘atga yetishi bilan 
yakunlanadi. 
Rivojlanish 
omillari 
Ichki 
(biologik 
yetilish, 
jinsiy 
taraqqiyot, 
jinsiy 
quvvat 
yo‘nalishining qayta qurilishi) va tashqi (ijtimoiy, ota-onalar bilan 
muloqotning ta`siri). 
Tanqidiy 
yo‘nalishi 
Mifologik haraketrda ekanligi, qat`iy belgilangan tadqiqot metodlari 
va statistik ma`lumotlarning yo‘qligi, olingan ma`lumotlarni 
tekshirishdagi qiyinchilklar, o‘smirlik yoshidan tashqari davrlardagi 
rivojlanish imkoniyatlariga ishonchsizlik bilan qarash. 
Qimmatli 
tomoni 
Rivojlanishning o‘sib borish konsepsiyasi, odamning rihiy olami bir 
butunlikda ekanligi ko‘rsatib berilgan, bolalik davrining ahamiyati, 
ota-ona ta`sirining muhimligi va uzoq muddatli ekanligi.
Bolaning ichki-ruhiy olamiga katta e`tibor qaratish g‘oyasi.