2-mashq
. O’qing. Numerativ so’z bilan birga qo’llangan sonlarni aniqlab, numerativ so’zlarning
ma`nosini izohlang.
1. O’zlaringni zo’rlab bo’lsa ham bir qoshiq-yarim qoshiqdan ovqat ichinglar!
(N. S.)
2. Mayning
ettilariga borib urug’ sochish kerak!
(S. Ahm.)
3. — Qayvaqtda bo’lgan bo’lishi mumkin?—Bundan o’n
asrlar muqaddam, do’stim.
(N. Biryukov.)
4. Soatiga atigi olti milya yo’l bosyapmiz.
(Yu. Smuul.)
5. Bir yillik
xirojni — uch yuz ming dinorni oldindan yubortirdi.
(S. B.)
6. U turgan joydan ellik qadamlarcha narida
trassa ko’kimtir chiroqlar bilan yoritilgan.
(N. Biryukov.)
7. Ichkariga kir, uka. Biron piyola choy ich!
(S.
Ahm.)
8. Shtirlits soatiga qaradi: roppa-rosa etti.
(Y.
Semyonov.)
9. Uch-to’rt oygina bo’lsa ham diydoriga
to’ydirib ketdi.
(S. Ahm.)
10. Zulfiqorovning xotini bitta qiyiqchada uch-to’rtta anor, bir kilodan mo’lroq
sariq kishmish olib keldi.
(A. Q.)
11. ...O’n ming juftdan ortiq ko’zlar bahaybat qoyali tog’larga tikildi.
(N.
Biryukov.)
12. Uzoqda, taxminan, uch chaqirim narida tog’ tizmasi ko’rinib turardi.
(F. Muhammadiev).
3-mashq
. Gaplarni o’qing. Sanoq va tartib sonlarni aniqlab, ularni o’zi bog’langan so’z bilan birga
ikki ustun shaklida ko’chiring, gapdagi vazifasini ayting.
I. Birinchi o’quv yilining birinchi, ikkinchi, uchinchi choragida biz “tosh daftar”, “kesak” qalamda
yozib dars tayyorlardik. Keyinchalik paydo bo’lgan «Sovg’a» nomli o’qish kitobi ham har olti
o’quvchiga bir donadan taqsimlab berilgan edi.
II. Yer kurrasining uch yuz oltmish bir million kvadrat kilometri suvdan iborat. Bu suvning hajmi
bir ming uch yuz yetmish million kub kilometrga tengdir. Demak, yer yuzidagi suvning vazni bir ming
uch yuz yetmish kvintillion tonnadir.
Bu sonning naqadar kattaligini idrok etish uchun shu narsani bilish kerakki, milliard oldida bir
qanchalik kichik raqam bo’lsa, kvintillion oldida milliard ham shunchalik ushoq sondir yoki boshqa
so’z bilan aytganda, milliardda qancha bir bo’lsa, kvintillionda shuncha milliard bor.
Quruqlik suvdan bir yuz qirq million olti yuz ming etti kvadrat metr joyni tortib oldi...
Fan besh asosiy oqimni kartaga tushirgan: biri — Atlantika okeanining shimoliy qismida, boshqasi
janubida, uchinchisi Tinch okeanining janubiy qismida, to’rtinchisi shimolida va nihoyat, beshinchisi
Hind okeanining janubiy qismidadir. Ehtimol, Kaspiy va Orol dengizlari hamda Osiyodagi katta
ko’llarning suv havzasi bitta bo’lgan uzoq o’tmishda Hind okeanining shimoliy qismida oltinchi oqim ham
bo’lgandir.
(J. Vern.)
Do'stlaringiz bilan baham: |