Namangan davlat universiteti kimyo kafedrasi kimyo texnologiya

Novolak fenolformaldegidli smola olish. Fenolni formaldegid bilan kondensatsiyalanishi, kislotali muhitda va molyar nisbatda fenol ortikcha olingan holda olib borilsa asosan chizikli tuzilishli novolak smolasi hosil bo’ladi. U termoplastik oligomer bo’lib, uzok muddat saklanganda va 473 K haroratgacha qizdirganda xam eruvchanlik va suyuqlanuvchanlik xossasini saqlab qoladi, bunday smolalar novalak yoki novalakli smolalar deyiladi.

Polikondensatsiyalashda dastlab fenolospirtlar hosil bo’ladi, so’ngra ular fenol bilan birikib dioksidifenilmetanlarga aylanadi. Keyin bu birikma formaldegid va fenolospirt bilan birikadi. SHunday qilib zanjir usib boradi. Kislotali muhitda boruvchi polikondensatsiyasining tenglamasini umumiy holda quyidagicha yozish mumkin.

Bunda n=4-8

Ushbu termoplastik novolak smolani termoreaktiv holatga utkarish mumkin bunda chizikli polimer uch ulchamli tikilgan (rezit) polimerlariga aylanadi. Buning uchun geksametilentetramin (urotropin) bilan qizdiriladi.

Ishning maqsadi. Suyuqlikka polikondensatsiyalash usuli bilan termoplastik (novolak) fenolformaldegidli smola sintezlash va uning reaksiya uchun olingan monomerlarga nisbatan unumini aniqlash.

Kerakli jihozlar va reaktivlar: fenol, formalin (formaldegidning 37% li suvdagi eritmasi), xlorid kislota (r=1,19), urotropin (geksametilentetramin), kondensatsiyalash uchun asbob (43-rasm), smolani quritish uchun asbob (44-rasm), chini kosacha, sekundomer, metall plita, ugircha.

Ishning bajarilishi: 0,15 mol fenol ulchab olinib, reaksiya boradigan kolbaga (43-rasmga karang) solinadi tarkibida 0,125 mol