Namangan davlat universiteti filologiya fakulteti

Каримов Ғ.
Муқимий. Асарлар тўплами. –Т.: Ўздавнашр, II том. 1960, 184 -бет 

---

56 
 
Bo’lmas duo ijobat betaqvou betoat, 
Ko’rmas jannat yuzini har kimda yo’q diyonat, 
Mo’min qullar qilmaydur amonatga xiyonat, 
Arzon emas beillat, qimmat emas behikmat, 
Noinsofu betavfiq, olg’on ekan, Bekturboy. 
Shoir “
Shikva qilsam joizdir, zamonalar na bo’ldi
?”-deya o’sha davr 
ijtimoiy muhiti, undagi tartib-qoidalar to’g’risida, jamiyatdagi chor hukumati 
o’rnatgan adolatsizliklar haqida bong uradi. Musulmonlarning kofirlar zulmidan 
xor bo’lishi-yu, Bekturning firibgarliklari shoirning haqli e’tiroziga sabab bo’ladi.
Adabiyotshunos R.Tojiboev ham “Hajvi Bekturboy” muxammasining 
tushirib qoldirilgan ikki bandini keltirib, bunday yozadi: “Mazkur bandlar 
Muqimiy asarlarini nashrga tayyorlovchilar tomonidan shoirning chop etilgan 
to’plamlariga nega kiritilmagani bizga qarong’u. Taxminimizcha, ulardagi chor 
Rossiyasi istilosiga munosabat (“zamonalar na bo’ldi?”, Botil mazhab muravvaj, 
musulmonlar xor bo’ldi”) fikrlar g’oyaviy-siyosiy jihatdan “ehtiyotkor” bo’lgan 
noshirlarni cho’chitgan bo’lishi mumkin”
63
. 
Xullas, Muqimiyning “Bachchag’ar” radifli satirasi o’z mohiyatidan 
uzoqlashtirilib talqin etilganligi, “Qurbaqalar”, “Hajvi Bektur” hajviy asarlari 
matni tahrir qilinib, joriy nashrlardan tushirib qoldirilgan bandlari yangicha 
mulohaza yuritish, muhim umumlashma xulosalar chiqarish imkonini beradi. 
Muqimiy ijodi istiqlol yillarida yangi bosqichga ko’tarildi. Shoir bosib 
o’tgan murakkab ijodiy yo’l va uning sermazmun adabiy merosi mustaqillik, Millat 
va Vatan manfaatlari nuqtai nazaridan kelib chiqib o’rganish davom etmoqda. 
Shoir she’rlarida kuylashdan charchamagan nohaqliklar, “qora bulutlar” yo’qoldi. 
Ya’ni “... 
Siz aytgan bahor keldi, Siz aytgan zamon keldi. Qora bulut yo’qolib, 
Quyosh nurini sochdi
”. Mustaqil O’zbekistonimizning qaeriga bormang, katta-
katta o’zgarishlar guvohi bo’lasiz. Ko’nglingiz yayraydi, shukronalik jo’sh uradi. 
63