Namangan davlat universiteti filologiya fakulteti

Юсупов Ш.
Фурқат қалами изларидан. // Ўзбекистон адабиёти ва санъати, 1984, 13 ноябрь. 

---

28 
ismiga qilingan muvashshahlar uchraydi. Shulardan Jamollidin (Jamolxon) 
shoirning toshkentlik ma’rifatparvar do’stlaridan bo’lgan
43
”.
Adabiyotshunos Sanobar Karimova ta’kidlashicha: “Furqat muvashshahdan, 
shunchaki she’riy shakl sifatida foydalanmadi, uning muvashshahlari adabiyotimiz 
tarixi, shuningdek, shoirning hayoti va ijodini o’rganishda katta ahamiyatga ega. 
Furqatning “Orazing qachon ko’rdi” g’azali Abduqodirxon nomiga; “Ko’zing” 
g’azali Islomxon nomiga; “Shahlo ko’zlaring” 
– 
Mahkamxon; “Kokiling”
–
Rashidxon; “Ishq otashi” 
–
Odilxon nomiga yozilgandir. Ismi bitilgan bu 
kishilarni Furqat shaxsan tanigan, bilgan bo’lishi shubhasizdir”
44
.
Muqimiy g’azallarida ham yuqorida nomlari zikr etilgan shaxslar qayd 
etilganini ko’ramiz. Bu muvashshahlarning e’tiborli jihati shundaki, bir kishi 
ismiga bir qancha muvashshahlar bitilgan. Bu esa, shoirlarning ularga hurmati 
nihoyatda baland bo’lganidan dalolatdir. Jumladan, Rashidxon ismiga 
Muqimiyning “kelur” radifli 3 ta muvashshah-g’azali mavjud. “Bor” radifli 
g’azal
–
Normuhammad, “Gapur” radifli g’azal
–
Jamolxon nomiga muvashshah 
qilingan.
Bulardan tashqari, Muqimiyning Asrorxon, Yusufxon, Qo’zixon, Usmonjon, 
Muhammadjon, Komilxon, Tillaxon, Mullajon, Nazirxon, Namozxon, Solixjon, 
Jabborxon, Hoshimjon, Norsaxon, Adolxon, Siddiqjon, Mansurxon, Abdullaxon, 
Nizomxon, Sultonxon, Qurbonxon, Qosimjon, Akbarxon, Toshpo’lotxon singari 
yaqinlari nomiga bitilgan muvashshah-g’azallari shoir adabiy davrasini 
o’rganishda alohida ahamiyatga ega. 
Muqimiyning 
“Mehr ruxsoring ko’rarga zordurmiz sog’inib”
deb 
boshlanuvchi muvashshah-g’azali Muhammadjon Makay ismiga bitilgan. 
“Mamajon Makay – asli ismi Muhammadjonbek, otasining ismi Qosimboy. 
Qo’qon atrofidagi “Makay” yoki “Makayston” qishlog’idan. 1871 yilda shu 
43