Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

HARBIY-IQTISODIY XAVFSIZLIK
— bu iqtisodiy xavfsizlikning davlat 
mudofaasini ta‘minlash muammolari bilan bog‗liq bo‗lgan qismidir. Harbiy-iqtisodiy 
xavfsizlikning ta‘minlanishi davlatning ham ichki, ham tashqi siyosatining muhim 
yo‗nalishlaridan hisoblanadi. Bu xavfsizlik turini uning keng va tor ma‘nosiga qarab 
ajratish mumkin. Harbiy-iqtisodiy xavfsizlik keng ma‘noda – bu davlatning milliy 
manfaatlari himoyasini kafolatlash va iqtisodiy, harbiy tajovuz sharoitida xalq 
xo‗jaligining barqaror faoliyatini ta‘minlash darajasida davlatning tinchlik davrida milliy 
xavfsizlikning iqtisodiy va harbiy sohalari o‗rtasida optimal muvozanatni ushlab turishga 
aytiladi. Harbiy-iqtisodiy xavfsizlik tor ma‘noda – bu harbiy-iqtisodiy qarama-qarshilik 
sharoitida barqaror faoliyatni va uning mustaqilligini kafolatlovchi va harbiy-iqtisodiy 
ehtiyojlarning ongli mudofaa darajasini ta‘minlovchi mudofaa-xo‗jalik majmuining 
rivojlanishini anglatadi. Harbiy-iqtisodiy xavfsizlikni ta‘minlash o‗z ichiga bir biriga 
o‗zaro bog‗liq ikki jihatni;
 
himoya va hujumkorlikni qamrab olishi zarur va harbiy-
iqtisodiy xavfsizlikni ta‘minlash strategiyasini ishlab chiqishda bu ikki jihatdan 
foydalanish zarur va muhim omil hisoblanadi. 
HISOB PALATASI
— davlatdagi oliy moliyaviy (moliyaviy-iqtisodiy) nazorat 
organining dunyoda eng keng tarqalgan nomi. Huddi shu nomda Vengriya, Gretsiya, 
Ispaniya, Portugaliya, GFR, Rossiya Federatsiyasi va qator boshqa mamlakatlarda 
ishlatiladi. AQSHda Bosh hisobot boshqarmasi, Braziliya, Jazoir, Fransiya, Ruminiyada 
– hisob sudi deb ataladi. Ko‗pgina mamlakatlarda ular parlamentning yordamchi organi 
sifatida faoliyat ko‗rsatib, uning nazorat vazifalarining bajarilishini ta‘minlaydi. Ammo, 
mas., Italiyada hisob palatasi hukumatning ijro etuvchi organi sifatida konstitutsiyaviy 
jihatdan ajratilgan. Hisob palatasining aniq vakolatlari va u nazorat qilishi mumkin 
bo‗lgan obyektlar hajmi ham bir xil emas. O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 
2002-yil 27-iyunda ―Hisob palatasini tashkil etish to‗g‗risida‖gi farmoni qabul qilindi. 
Bu farmonga ko‗ra Hisob palatasi o‗zining faoliyati to‗g‗risida O‗zbekiston Respublikasi 
Prezidenti va Oliy Majlisga hisobot beradi. Hisob palatasining asosiy vazifasi davlat 
budjeti ijrosini nazorat qilish, davlat aktiv va passivlarni holati va harakatini nazorat 
qilish kabi vakolatlarni amalga oshiradi. 
HOKIM – 
(ar. hukm yurituvchi boshliq) markaziy hukumat tomonidan viloyatlarga 
tayinlangan hukmdor (gubernator); qozi (hokimi adolat); O‗zbekiston mustaqillikka 
erishgach, hokimlik instituti tiklandi. Hokim, O‗zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga 
ko‗ra, viloyat, tuman va shahar vakillik va ijroiya hokimiyatini boshqaradi. Viloyat 
hokimlari va Toshkent shahar hokimi Prezident tomonidan tayinlanadi va lavozimidan 
ozod qilinadi, hamda tegishli xalq deputatlari kengashi tomonidan tasdiqlanadi.