Namangan davlat universiteti arxivshunoslik kafedrasi

Yozuv  materiallari  va  yozuv  qurollari  tarixi. 

Qo‗lyozma  yaratish uchun 

eng  kerakli  yozuv  quroli  qalam  hisoblangan.  U  qamishdan  yasalganligi  uchun 

qamishqalam  deb  atalgan. Qamishqalam  yasash  uchun  qamishning pishgan  tanasi 

olingan va uning bir tomoni qiya qilib kesilgan. Kesilgan tomonining uchli o‗tkir 

qismi  ishqab  yanada  o‗tkirlangan  va  silliqlangan.  Qamishqalam  sharq  xalqlari 

adabiyotida juda ko‗p va ho‗b maqtalgan. Chunki u ijoddagi barcha go‗zallikning 

manbai  hisoblangan.  Qamishqalam  sifati  uni  qamishlar  ichidan  tanlanishiga, 

qamishning  yo‗g‗onligiga,  rangiga,  qaerda  o‗sganiga  bog‗liq  bo‗lgan. 

Qamishqalam  yasash  uchun  ajratilgan  qamishlarni  saqlashning  va  qayta  ishlov 

berishning  ham  o‗ziga  yarasha  yo‗li  bo‗lgan.  O‗sha  qoidaga  amal  qilib  ishlov 

berilgan.  qamishdan  chiroyli  va  qiynalmay  yozadigan  qamishqalamlar  ishlangan. 

Qamishqalam  VII-VIII  asrdan  XIX  asrning  oxirigacha  asosiy  yozuv  quroli  bo‗lib 

xizmat qilgan. 

Keyingi  yozuv  quroli  siyoxdondangina  emas,  balki  yozuv  uchun  kerak 

bo‗ladigan  qurollarning  majmuasidan  iborat  bo‗lgan.  Bunga  qamishqalamning 

o‗tkirlab  turish  uchun  kerak  bo‗ladigan  qalamtarosh,  qalamni  artib  turish  uchun 

ishlatiladigan  paxta,  shuningdek  kitob  shakliga  keltirish  uchun  xizmat  qiladigan 

kley (sirach), bigiz, qisqich, latta, chizg‗ich va boshqalar. Bularga maxsus korobka 

ajratilib, o‗sha korobkada saqlangan.