N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

II.2-
rasm. Grozniy neft institutining yig‘ish tizimi.
 
1-
 
quduqlar; 2- 
o‘lchov qurilmasi; 3
- birinchi bosqich gazsizlantirish qurilmasi; 
4- GQIZ; 5- markaziy gazsizlantirish qurilmalari; 6- neftni tayyorlash qurilmalari. 
 
Yig‘ishning  tazyiqli  Giprovostok  tizimi.
 
Giprovostok  tizimi  neft  yig‘ish  va 
tayyorlash  jarayonlarini  yanada  yiriklashtirish,  bir  yerda  mujassamlashtirish  va 
mahsulotlarni (neft, gaz, kondensat) bo
sim yetarli bo‘lmag
an holda aloh
ida jo‘natish 
uchun yaratilgan (II.3-rasm). 
 
 
II.3-
rasm. Yig‘ishning tazyiqli Giprovostok tizimi
. 
1-quduqlar; 2-gurux
iy o‘lchov qurilmasi; 3
-birinchi bosqich gazsizlantirish qurilmasi;  
4- nasos stansiyasi; 5-GQIZ; 6-neftni tayyorlash qurilmalari; 7-NQIZ. 
 
Bu  yig‘ish  tizimi  qo‘llanilganda  quduqlar  ustida  1
-1,2  MPa  atrofida  bosim 
saqlanib  turiladi.  Quduqlarning  (1)  mahsuloti  gurux
iy  o‘lchov  qurilmasidan  (2) 
o‘tganidan  so‘ng  birinchi  bosqich  gazsizlantirish  qurilmasiga  (3)  yetib  keladi.  Bu 
yerda 
ajratib olingan gaz o‘z bosimi bilan 60
-
80 km masofagacha uzoqlikda bo‘lgan 
gazni  qayta  ishlash  zavodiga  (5)  yuboriladi,  neftni  nasos  stansiyasi  (4)  orqali 
markaziy  neft  yig‘ish  punktida  hisobdan  o‘tkazilib,  neftni  tayyorlash  qurilmalarida 

---

19 
 
(6)  tayyor  mahs
ulot holiga keltirilib iste’molchilarga jo‘natiladi. Giprovostok tizimi 
ko‘proq  Rossiyaning  Volga  bo‘yi,  Ural  oldi  konlarida  hamda  Tatariston, 
Boshqirdiston konlarida keng qo‘llaniladi.
 
Yuqorida ko‘rib chiqilgan neft yig‘ish, tayyorlash va uzatish tizimlari ma’lum 
bir  shart 
–
  sharoitlarga  (quduqlarni  ishlatish  usuli  va  quduq  usti  bosimi),  geografik 
hududlarga,  bu  hududlarning  geografik  muh
itning  tabiiy  sharoitlari  (o‘rmonzorlar, 
botqoqliklar, doimiy muzlik va h.k.) ga 
mo‘ljallanib yaratilgan.
 
Bulardan  tashqari,  har  qanday  shart-
sharoitlarga  mo‘ljallangan  neft  yig‘ish, 
tayyorlash va uzatish  universal  tizimining  kondan olinayotgan mahsulotni  (neft, gaz 
kondensat)  to‘liq  bir
-biridan  ajratib  olish,  tayyorlashning  texnologik  jarayonidagi 
yo‘qotishlarni  minimumga  olib  kelish  va  tayyorlash  jarayonlarini  to‘liq 
avtomatlashtirish yoki kompyuter orqali boshqarishgacha imkoniyati mavjud.