N sh. Abdullayev, M. Z. Komilov, Q. X. Majidov, D. S. Murodov

26-rasm. Paxta chigitini tozalashda ishlatiladigan «Burat» qurilmasi:  
1 – urug‘ tushadigan nova; 2 – urug‘dan kichik aralashmalar o‘tadigan elak; 
3 – urug‘ o‘tadigan elak; 4, 5 – shnek; 6 – baraban; 7 – tayanch; 8 – val.
Havo oqimida paxta chigitini tozalashda USM va UOXS quril-
malari ishlatiladi. Paxta chigiti tarkibidagi og‘ir, yengil mineral 
va organik aralashmalarni tozalashda USM (27-rasm) qurilmasi 
ishlatiladi, bu qurilma uchta asosiy qismlardan: ta‘minlagich 1, 
cho‘ktirish kamerasi 4 va inersion shopirgich 6 dan iborat bo‘lib 
ular o‘zaro havo oqimi harakatlanadigan trubalar bilan tutashtiril-

---

88
gan. Ventilator 10 hosil qilgan havo oqimida urug‘dagi yengil ara-
lashmalar yuqoriga tortiladi, og‘ir aralashmalar esa pastga tushadi.
Havo trubasida harakatlanayotgan urug‘ va yengil aralashma-
lar cho‘ktirish kamerasi 4 ga keladi va bu yerda kengayish natijasi-
da havo oqimining tezligi pasayib uning tarkibidagi og‘ir moyli 
urug‘ cho‘kadi va vakuum klapan orqali ishlab chiqarishga uza-
tiladi. Yengil aralashmalar havo oqimida havo so‘rish trubasi-
da harakatlanib inersion shopirgichga keladi, inersion kamera-
da puch, shikastlangan va bir qism urug‘ begona aralashmalardan 
tozalanadi va klapan orqali chiqarilib ishlab chiqarishga uzatila-
di. Inersion shopirgichdagi yengil aralashmalar tartiblovchi to‘siq 
orqali so‘rilib ventilator orqali havo tozalaydigan siklonga yubo-
riladi. Bu yerda havo changdan va aralashmalardan tozalanib at-
mosferaga chiqariladi. Qurilmada tozalanish darajasi 3,5 gramm 
og‘irlikkacha bo‘lgan og‘ir aralash moddalarda 100%, kichik va 
yengil aralash moddalar bo‘yicha 90–92% ga teng.
Paxta 
chigiti
Kichik ara-
lashmalar
Og‘ir aralashmalar
Toza 
chigit
2
1
3
4
5
6
7
8
9
10
Puch 
chigit
Momiq va 
organik 
aralashma-
lar