N sadriddinov, A. Rahimov, A. Mamadaliyev, Z. Jamolova fizika 0 ‘qitish uslubi asoslari

M uam m oli о ‘qitishning 3-usuliga
m asala
U zunligi b o ‘y!ab tekis ta q s im la n g a n
yarim halqa m arka zidagi n u q ta d a g i m a y ­
d o n kuchlanganligini toping (yarim halqa 
radiusi 
R)
(1 0 -ra sm ).
1 0 -ra s m
1 2 -
177

---

Bu y erd a m u a m m o li vaziyat s h u n d a n iboratki, z a ry a d - 
langan obyekt chiziqli e m a s va s h u n in g u c h u n natijaviy m a y ­
d o n k u c h la n g a n lig in in g y o ‘nalishi avvaldan m a ’lu m em as.
4. 
M uam m oli о ‘qitishning 4-usuliga m asala
(qidiruv fa o liya ti)
C h e k s iz u z u n ta s m a sirt zichligi 
о
boMgan zaryad bilan 
z a ry a d la n g a n . T a s m a n i n g eni 
I
boMib, u n in g ustidagi ixti- 
yoriy n u q ta d a g i m a y d o n k u c h la n g a n lig in i toping.
Bu y erda m u a m m o l i vaziyat z a ry a d la n g a n obyekt c h iz iq
boMmay, u s irtd a n iboratdir. U n i yechish c h u q u r b ilim ni 
talab etadi. B u n d a n tashqari m u ra k k a b m a te m a tik a m a lla rn i 
(karrali integral) bajarishga t o ‘g ‘ri keladi.
M u a m m o l i o ‘q itish n in g kam chiligi s h u n d a k i, m u a m m o ­
ni y e c h is h g a h a m m a t a l a b a la r q a t n a s h m a y d i . M u a m m o
b a ’zilatga oson tuyulsa, b a ’zilarga qiyin boMadi. M asala boricha 
turli u s lu b la rd a n foydalaniladi. A lbatta iloji b o r i c h a m u a m ­
m oli o ‘q itis h d a n fo y d a la n ish m a q sa d g a m uvofiqdir.
Masala yechishga oid amaliy m ashg'ulotlarning rejasi unga 
ajratilgan vaqtga asosan tuziladi. M asala yechish toMa m a ’ruza 
k u rsining asosiy m avzula riga oid rejalashtiriladi. U ni alb atta 
m a ’ru zachi 
0
‘qituvchi bilan kelishgan h olda tuziladi. Bir yoki 
ikkita n a z o ra t y o z m a ishi h a m rejalashtiriladi.
R ejada q is q a c h a nazariy m aterial, aud ito riy ad a y echiladi- 
gan va vazifa qilib berila d ig a n m a s a la la r k o ‘rsatilishi lozim . 
T a la b a la r ishini n a z o ra t qilib borish u c h u n shaxsiy j u r n a l
tutish yaxshidir. B irinchi m a s h g ‘u lo td a m a s h g ‘u lo tla r rejasi 
b ila n t a la b a la r ta n is h tir ila d i va qaysi m a v z u l a r d a n keyin 
n a z o ra t y o z m a ishi olish aytib o ‘tiladi. H a r bir q o ldirilgan 
d ars ishlab chiqilishi uqtiriladi.
0 ‘q itu v ch i m asa la y ec hish darsiga t a y y o rla n is h d a a w a l
naz ariy m a te r ia ln i k o ‘rib ch iq a d i. D o s k a d a y ec h ila d ig a n , 
mustaqil ishlashga beriladigan va aham iyat beriladigan h a m d a
fa n la ra r o bogManishga oid m asala la rn i belgilab oladi. M a s a ­
l a l a r m a ’r u z a d a k o ' r i b c h i q i l g a n m a t e r i a l l a r g a a s o s a n
yech ila d ig a n boMishi lozim.
178

---

Kurs o x irid a a m a liy ishlar b o ‘yich a sinov o ‘tk azilad i. 
Sinov olingan nazorat yozm a ishlarga asosan q o ‘yiladi. Y ozm a 
ishlarga o ‘r ta c h a q iy inlikdagi m a s a la la r t a n la n a d i. Y o z m a
ishlarni b a h o l a s h d a h a m m a m asala n i ( 3 ta m a sa la berilsa) 
y e c h g a n g a «5», ikkitasini y e c h g a n g a — «4» yoki «3», b it- 
tasini y e c h g a n g a — «3» yoki «2» b a h o q o ‘yish m u m k i n
(m e h n a tig a qarab).