N. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova, X. Z. Ismatullayeva tikuv chilik

5.1 I. «Molniya» tasmali taqiimalar
«Molniya» tasm a asosiy detaining choksiz joyiga yoki chokiga q o ‘yib 
tikilishi m um kin. «M olniya» tasm a choksiz joyga tikiladigan b o ‘lsa 
(64~rasm ,a), u joyga oldin m ag‘iz q o ‘yib olinadi. Buning uchun 
m ag'izlar cheti kant kengligidan 0,7-1,0 sm ortiq kenglikda teskarisini 
ichiga qilib bukiladi.
64-rasm
U larning o lngini asosiy detaining o ‘ngiga qaratib, qirqim larini 
taqilm a kesimi tom onga qaratib q o ‘yiladi va belgilangan chiziqlar 
bo'ylab universal m ashinada ulanadi. Asosiy detaining baxyaqatorlar
80

---

orasidagi joyi o ‘rtasidan qirqilib, kesim uchlari baxyaqatorlar oxiriga 
0,1 sm yetkazm ay qiyalatib kertib q o ‘yiladi.
M ag‘iz asosiy detal teskarisiga qayirib o ‘tkaziladi va choklari 
to ‘g ‘rilanib, qaytm a baxyaqator yuritib puxtalanadi. M ag‘izlar tagiga 
«molniya» tasm a q o ‘yib, uni universal m ashinada m ag‘iz ulangan 
choklar yonidan baxyaqator yuritib, asosiy detalga bostirib tikiladi.
«M olniya» tasm a chokka q o ‘yib tikiladigan b o ‘lsa (64-rasm , b), 
chok tikilayotganda tasma q o ‘yiladigan joy tikilmay qoldiriladi. Tikilgan 
chok yorib dazm ollanadi va taqilm a uch u n tikilm ay qoldirilgan joy 
chetlari bukib dazm ollanadi. Bukib dazm ollangan ziylar tagiga asosiy 
detaining teskari tom o n id an «M olniya» tasm a q o ‘yib, asosiy detalga 
bostirib tikiladi. Bunda baxyaqator bukib dazm ollangan ziylardan 
0,4-0,7 sm m asofada, taqilm a u chida esa kesimga perpendikulyar 
y o ‘nalishda, tasm a tishlaridan 0,1-0,5 sm m asofada o ‘tadi.
Yooalarga ishlov berish.
Q ‘tkazm a voaalarni ta w o rla sh va o ‘mizga o ‘tkazish.
Yoqa ag‘darm a chokli b o ‘lsa (65-rasm ), uski yoqa bilan ostki yoqa 
o ‘ngini ichkariga qaratilib jufllanadi va yon tom onlari bilan qaytarmasi 
ostki yoqa to m o n d an ag‘d arm a ch o k solib tikiladi. Burchak joylarida 
0,2-0,3 sm chok haqi qoldirib, ortiqchasi qirqib tashlanadi. Yoqa 
o'ngiga ag‘dariladi, uchlari va choklari to ‘g ‘rilanadi, ustki yoqadan 
0,1-0,15 sm kant hosil qilib dazmollanadi. Ipak yoki ju n gazlamalardan 
tikilgan yoqalar dazm ollashdan oldin ziylari ko‘klab chiqiladi.
65-rasm
81

---

Y o q a la r b e z a k d e ta lla r q o 'y m a b u r m a , t o ‘r, k a n t b ila n
ishlanadigan bo'lsa, burm alar, tayyorlab olingan to ‘r yoki uzunasiga 
ikki buklab dazm ollangan kant aw al ostki yoqa chetlariga ko‘klab 
biriktirib olinadi, so ‘ngra ustki va ostki yoqalar o ‘ng tom onlarini 
ichkariga q aratib ju ftlan ad i va universal m ash in ad a ostki yoqa 
to m on id an biriktirib tikiladi. Keyingi ishlov berish tartibi oddiy 
ag‘darm a yoqani ishlash kabi bajariladi. (66-rasm ).
66-rasm
Ayollar va bolalar kiyimiarida yoqa chetlarini m ag‘iz chok bilan 
il u
I
o v
berish keng qo'llaniladi. Bunda ustki va ostki yoqalar teskari 
tom onlarini ichkariga qilib juftlanadi va chetlari qirqim laridan 0,2-0,3 
sm m asofadako'klab chiqiladi.Tanda ipiga 45° qiya qilib bichilgan 
m ag'izni o ‘ngini ustki yoqaga qaratib q o ‘yiladi va 0,5 sm chok haqi 
qoldirib biriktirib tikiladi. M ag‘iz ostki yoqa tom onga chok atrofidan 
aylantirib o ‘tkaziladi, ochiq qirqimli tom oni ichkariga bukiladi va mag‘iz 
biriktirilgan chokni yopadigan qilib to ‘g‘rilanib, q o ‘lda ko‘klab olinadi. 
So‘ngra mag‘iz biriktirilgan chok yonidan 0,1-0,15 sm masofada ustki 
yoqa tom onidan baxyaqator yuritiladi (67-rasm).