N. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova, X. Z. Ismatullayeva tikuv chilik

53-rasm 
54-rasm 
55-rasm
Q oplam a c h o ‘ntak q o ‘shim cha qatlam li bo 'lsa, uning yuqori 
tom ondagi buklanadigan chizig‘1 q o ‘shim cha qatlam ning qirqimiga 
to ‘g ‘rilanib, bu chiziqdan yuqoridagi qismi q o ‘shim cha qatlam ustiga 
chiqarib q o ‘yiladi. C h o ‘ntakning yuqori cheti 0,5-0,7 sm bukib, 
q o ‘shimcha qatlamga bostirib tikiladi (54-rasm). C ho'ntakning bukish 
haqi qo‘shimcha qatlam bilan biiga ch o ‘ntakning o ‘ng tomoniga bukib, 
yon chetlari 0,7 sm kenglikda ag'd arm a chok bilan tikiladi. Bukish 
haqi o ‘ngiga ag‘darilib, burchaklarini to ‘g ‘rilab dazm ollanadi, ayni 
vaqtda c h o ‘ntakning pastki va yon chetlari bukib dazm ollanadi. 
C h o 'n tak asosiy detal ustiga q o ‘yib bostirib tikiladi.
Fason bo‘yicha qoplam a c h o ‘ntaklar yaxlit bichilgan qaytarm a 
qopqoqli bo‘lishi ham mum kin. Bu c h o ‘ntaklam ing qaytarma qopqoq 
qismi o ‘ngiga ostki qopqoqning o ‘ngi qaratib q o ‘yiladi va ostki qopqoq
75

---

b o ‘yicha tom onlari ag‘darm a cho k bilan tikiladi, burchaklardagi chok 
haqining o rtiqcha qismi qirqib tashlanadi va qopqoq qismi o ‘ngiga 
ag‘dariladi. Ostki qopqoqning ochiq qirqimli tom oni ichkarisiga qaratib 
0,5-0,7 sm bukib tikiladi yoki maxsus m ashinada yo‘rm alanadi, va 
c h o ‘ntakka bostirib tikiladi. So‘ngra ch o ‘ntakning yon tom onlari oddiy 
qoplam a ch o ‘ntak kabi ishlanadi va asosiy detalga biriktiriladi, biriktirish 
choki qaytarm a qopqoq qism ining bukiladigan chizig‘igacha davom 
etadi. Qaytarma qopqoq cho‘ntakning o ‘ng tom oniga qaratib belgilangan 
chiziq b o'yich a bukiladi va dazm ollanadi (55-rasm ).
B ort kiyim ning k o ‘p m eh n at talab qiladigan va m a ’suliyatli 
qism idir.
K iyim larni tikishda bortlar tikishining usul va variantlari k o ‘p. 
U lar kiyim m odeliga, tikiladigan gazlam a turiga qarab bir-biridan 
farq qiladi.
Y ax lit a d ip li b o rt tik ish u c h u n a w a l b o rt a d ip ig a b u k ish
chizig‘igacha 
qotirm a m aterial yopishtiriladi va ad ip n in g ochiq 
q irq im li to m o n i m ax su s m a s h in a d a y o ‘rm a la b tik ila d i. A di p 
belgilangan chiziq b o ‘yicha o ‘ngini ichkariga qilib bukiladi. Yuqori 
qism i kertim gacha biriktirb tikiladi, ch o k haqi 0,5-0,7 sm.
Pastki qism i belgilangan ch o k haqi tashlab ad ip n in g chetigacha 
tikiladi va b o rt o ‘ngiga ag‘dariladi, kiyim ning etak qism i yashirin 
ch o k b ilan tikib q o ‘yiladi (56-rasm ).