N. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova, X. Z. Ismatullayeva tikuv chilik

2 .9 .Petlya qaviqlar
14-rasm
22

---

Petlya qaviqni hosil qilish uchun igna gazlama tagidan petlya qirqimi 
chetidan 0,1 - 0,3 sm naridan sanchiladi, igna uchiga ip o ‘raladi 
va qaviq tortib qo ‘yiladi. Qaviqlar petlya qirqimi chetidan va bir- 
biridan bir xil masofada yotishi, ipi bir tekis taranglanishi lozim 
(14-rasm).
Petlya oxirida qirqim chizig‘iga tik qilib puxtalama qo‘yiladi. Har 
xil petlyalarning uzunligi turlicha bo‘lib, har xil yo‘g‘onlikdagi 
iplar bilan tikiladi.
Ko‘zli petlyani yo‘rmashda 1 sm ga 6-10 qaviq to ‘g ‘ri keladi.
Bezak petlyalami yo‘rmashda 1 sm ga 12 - 15 qaviq to ‘g‘ri keladi.
2.10.Tugma chatish
Tugmalar faqat taqish uchungina emas, balki kiyimni bezash 
uchun ham ishlatiladi. Ular asosiy material rangida boladi. Ikki 
teshikli tugmalar 4-5 qaviq bilan, to ‘rt teshikli tugmalar har bir 
teshiklarga 3-4 qaviq bilan chatiladi. Gazlamaning qalinligiga qarab 0,1
- 0,2 sm solqi ip qoldiriladi.Solqi ip atrofiga 2-3 o ‘ram ip o ‘rab, 
ipning uchi 3-4 qaviq bilan mahkamlab qo‘yiladi. Ip gazlama va 
zig‘ir tolali gazlam alardan tikilgan kiyimlarga tugm alarni ipni 
solqilatmay chatish mumkin.
23

---

Tugma pishiq chatilishi uchun asosiy materialning teskarisiga 
qotirma yoki kichkina tugma shunga qo'shib chatiladi (15-rasm). 
Temir ilgak va knopkalar chatish.
Temir ilgak va knopkalar mashinada yoki qo‘lda chatiladi (16 - 
rasm).
16-rasm
Q o‘lda chatilganda tem ir ilgaklar uch joydan: har bir ko‘zidan 
va egilgan joyidan 3 - 4 ta qaviq bilan qadalib, 3 - 4 qaviq bilan 
mustahkamlab chatiladi.
2.11.Bezak qaviqlar
T ik u v c h ilik b u y u m la rin in g b a d iiy b e za sh u c h u n b ezak
qaviqlardan foydalaniladi. Bezak qaviqlar asosan ay o llar va 
b o lalar kiyim larini b ezashda, shuningdek sochiq, dastu rx o n , 
s a lfe tk a , y o stiq jild la r i kab i b u y u m la rg a b e z a k b e ris h d a
ishlatiladi.
Bezak choki sifatida qiya qaviq, xalqasimon va yo‘rma qaviqlar, 
iroqsimon qaviqlardan foydalaniladi
24

---

а