N. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova, X. Z. Ismatullayeva tikuv chilik

Maxsus detallar 
deb, m a’lum mashina uchun ishlab chiqarilgan 
detallarga aytiladi. Masalan; Podolsk mashinasi uchun shatun, 
krivoship, koromislo vax.k.
Mashinani xarakatga keltiruvchi asosiy mexanizmlariga quyidagilar 
kiradi;
1. Igna mexanizmi
2. Moki mexanizmi
3. Ip tortgich mexanizmi
4. Tishli reyka (gazlama surgich mexanizmi)
36

---

5. Tepki mexanizmi.
1) Ignaning vazifasi gazlamani teshib o ‘tib, o ‘zi bilan birga ustki 
ipni olib o ‘tish va 
igna plastinasi ostida ustki ipdan xalqa hosil 
qilishdan iborat.
2) Mokining vazifasi igna plastinasi ostida ignaning hosil qilgan 
xalqasini o ‘z tum shug‘i bilan ilib olib kengaytirish vanay ch aip i 
bilan chalishtirishdan iborat.
3) Ip tortgichninig vazifasi aw alo ignani, so‘ng mokini ustki 
ip bilan ta ’minlash, so‘ng igna xalqasini tortib chiqib, baxyani 
taranglashdan iborat.
4) T'ishli reykaninig vazifasi gazlamani bir baxyaga surishdan 
iborat.
5) Tepkining vazifasi gazlamani bosib turishdan iborat.
3.6.Tikuv mashinasi ignalarining tuzilishi va sinflanishi
Igna tikuv mashinasining asosiy ish boshqaruvchi 
qismi bo'lib, u yuqori navli poMatdan tayyorlanadi 
va yaxshilab silliqlanadi. Tikuv mashinasi ignasi 
murakkab tuzilishga ega (29 rasm). U kolba (1), steijen 
(2), va igna uchi (3) dan iborat.
Ignaning steijen qismining bir tom onida uzun 
ariqchasi (4) va ikkinchi tomonidan kalta ariqchasi 
( 5 ) ,p astk i q ism id a
ip o ‘tk a z ila d ig a n k o ‘zi 
(teshikchasi bor).
29-rasm
Mashina ignalarining turlarijuda ko‘p, Rossiyada 
ishlab chiqariladigan ignalarning 500 dan ortiq turi 
«Zinger» firmasining ignalarining bir necha ming turi mavjud.
Shakli iihatidan ignalar to ‘g‘ri chiziqli va egilgan bo‘ladi. T o‘g‘ri 
c h iziq li ig n a la r m okili c h o k la r tik ad ig an m a sh in ala rd a va 
yarimavtomatlarda qoMlaniladi.
Egilgan ignalar yashirin bukma chok tikadigan va ba’zi yo'rmash 
mashinalarida ishlatiladi.
Barcha ignalar sterjeni shakli va igna uchi charxlanishiga qarab 
tiplargaajratiladi.Toq nomerlar (1,3,5 vah.k.z) uchi konussimon 
charxlangan ignalarga beriladi.
37

---

Uchlari maxsus charxlangan (ovalsimon, kvadrat, romb va boshqa 
shakllarda) ignalar juft nomerlar bilan belgilanadi.
Ignalami ulaming uzunligi, diametri va kolba qismining uzunligiga 
qarab gumhlarga ajratiladi, 60 dan 100 chi nomerga qadar ignalar 5 
ga teng interval bilan raqamlanadi. Masalan: 80, 85, 90, 95, 100. 
Undan keyin 10 ga teng interval bilan raqamlanadi. 100, 110, 120, 
130 va hokazo 300 gacha. Bu raqamlar ignaning diametrini bildiradi, 
va millimetrning yuzdan bir bo‘lagi bilan ifodalanadi, masalan 100 
nomerli ignaning diametri 1mm. Igna ko‘zining dimetri o ‘tkaziladigan 
ip diametridan kattaroq bo‘lishi kerak.Ignagazlamaturi, qalinligiga 
qarab tanlanadi.