N. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova, X. Z. Ismatullayeva tikuv chilik

57

---

G
d
36-rasm
Beykali c h o ‘ntakqopqoq tikishda a w a l beyka tayyorlab olinadi. 
Beyka c h o ‘ntakqopqoqning tashqi cheti shakliga moslab uch qismdan 
bichiladi (yaxlit b o ‘lishi ham m um kin).
Beyka qismlari joyiga moslanadi va biriktirish choklarining chiziqlari 
45° burchak ostida o ‘tadigan qilib belgilab olinadi. Shundan so‘ng 
l>eyka qismlari belgilangan chiziq bo‘yicha mashinada tikiladi, beykaning 
ikki chetiga 0,5-0,7 sm qolganda baxyaqator to'xtatiladi.chok haqi 
0,5-0,7 sm qoldirib kesiladi. C hoklar yorib dazm ollanadi. Beykani 
ch o ‘ntakqopqoqga biriktirm a yoki bostirm a chok bilan ulash mumkin. 
C h o ‘ntakqopqoq ostki qo p q o q d an beyka enichalik tor bichiladi. 
Biriktirma chok bilan ulashda (36-rasm , b) beyka va c h o ‘ntakqopqoq 
o ‘ngini ichkariga qilib q o ‘yiladi, so‘ngra qirqimlarini tekislab, beyka 
m ashinada 0,5-0,7 sm chok haqi bilan ulanadi.
Beykani c h o ‘ntakqopqoqga bostirm a chok bilan ulashda (36- 
rasm ,v) beykaning ichki cheti teskari tom oniga 0,5-0,7 sm qayirib 
dazm ollanadi. C h o ‘n takqopqoqda beykani bostirib tikish chizig‘i 
belgilab olinadi. Beyka o ‘ngi bilan c h o ‘ntakqopqoqning o ‘ngiga 
q o ‘yiladi, b u n d a beykaning qayrilgan cheti c h o ‘ntakqopqoqdagi 
belgilangan chiziqqa to ‘g ‘ri kelishi kerak, aw al q o ‘lda ko‘klab olib, 
so ‘ngra 0,1 sm ichkaridan bostirib tikiladi.
58

---

Beyka biriktirib yoki bostirib tikilgandan so‘ng c h o ‘ntakqopqoq 
bilan ostki qopqoq o ‘ngini ichkariga qilib q o ‘yiladi, qirqim lari 
tekislanib ag‘darm a chok bilan tikiladi, chokning eni 0,5-0,7 sm. 
C hokning burchaklaridagi chok haqlari kesiladi, c h o ‘ntakqopqoq 
o ‘ngiga ag‘dariladi va odatdagidek ishlov beriladi.
Qistirma kantli ch o ‘ntakqopqoq tikishda ham aw al kantni tayyorlab 
olish kerak. 
Kant gazlam aning b o 'y ipiga nisbatan 45° burchak 
ostida bichib olinadi, uzunasiga ikki buklanadi va dazmollanadi. So‘ngra 
ostki q o p q o q n in g o ‘ngiga q o ‘yiladi, q irq im la ri te k islan ad i va 
b u r c h a k la r i s o lq ir o q q ilib jo y l a s h tir i b q o ‘ld a k o ‘k la n a d i. 
C h o ‘ntakqopqoq va ostki qopqoq o ‘ngini ichkariga qilib q o ‘yiladi, 
qirqimlari to ‘g‘rilanib, ostki qopqoq tom onidan m ashinada ag‘darm a 
chok bilan tikiladi. (36-rasm ,g).
Qopqoq chetlarini mag‘iz choki bilan ham bezash mumkin. Bunda 
c h o ‘n tak qo pq o q bilan ostki q o p q o q teskarisini ichkariga qilib 
q o ‘yi!adi, qirqimlari to ‘g‘rilanadi va mag‘izning eniga qarab mashinada 
0,2-0,4 sm ichkarisidan m ahkam lanadi. Bezak b o ‘lak gazlam aning 
b o ‘y ip ig a 45° b u rch ak o stid a b ic h ilad i, u n in g eni m ag ‘izning 
ikkilantirilgan eniga 1,0-1,5 sm q o ‘shib topiladi.
B o'lak uzunasiga ikki buklab dazm ollanadi va c h o ‘ntakqopqoq 
shaklida c h o ‘ziladi. Tayyorlangan boMak va qopqoqning qirqim lari 
tekislanadi va boMak to m onidan m ashinada tikib, dum aloqlangan 
joylarida solqi hosil qilib ketiladi.
C hokning eni m ag‘iz eniga teng bo'lishi lozim. S o‘ngra b o ‘lakni 
chok atrofida aylantirib m ag‘iz hosil qilinadi. M ag‘iz qopqoqning 
o ‘ngiga, boMak tikilgan chok ustidan baxyaqator yuritib puxtalanadi. 
Bunda teskari to m onidan baxyaqator boMakning ichki chetidan 0,1 - 
0,2 sm ichkaridan o ‘tishi kerak. Tayyor b o ‘lgan c h o ‘ntakqopqoq 
dazm ollanadi. (36-rasm , d).