N. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova, X. Z. Ismatullayeva tikuv chilik

3.11.Bezak choklar
Bezak choklar bo‘rtma choklardan va taxlamalardan iborat.
Bo‘rtma choklar juda xilma-xil shakldagi murakkab choklardir. 
Ular mayda taxlangan, shnur qo ‘yib bo‘rttirilgan boMishi mumkin.
Mayda taxlamalar bluzka va ko‘ylaklarda bezak sifatida ishlatiladi. 
Gazlamalar qalinligiga qarab taxlamalar eni 0,1-0,3 sm olinadi.(32- 
rasm, a) Taxlamalar burma yoki bosma boMishi mumkin.
45

---

Shnur qo‘yib bo ‘rttirilgan choklar ustki va yengil kiyimda bezak 
sifatida ishlatiladi. Bunday choklar maxsus mashinada yoki oddiy 
mashinada maxsus bir shoxli tepki, yoki tagida ariqchasi bor tepki 
yordamida bajarilishi mumkin. (32-rasm, b)
3.12.Taxlamalar
Taxlamalar bezak taxlama va birlashtiruvchi taxlam a bo ‘lishi 
mumkin.
Bezak taxlama (32-rasm, v) tikilayotganda detal bezak belgilangan 
chiziq bo'ylab buklanadi va taxlanma kengligida baxyaqator yuritiladi. 
Bir—birga yoki ikki tom onga qaragan taxlamalar yorib dazmollanadi. 
Kerak b o ‘lgan hollarda detaining o ‘ngiga baxyaqator bostirib 
bezatiladi.
Bezak taxlamalar bostirma taxlama shaklida ham bo ‘lishi mumkin. 
Bunda detal belgilangan chiziq bo‘ylab ko‘klanadi, so‘ngra esa hosil
46

---

bo‘lgan taxlamani bostirib yoki yorib dazm ollanib, baxyaqator 
bostirib bezatiladi.
Birlashtiruvchi taxlama bir tom onlam a, bir-biriga qaragan va ikki 
tomonga qaragan bo‘lishi mumkin. (32-rasm, g).
Bir tomonlama va ikki tomonga qaragan birlashtiruvchi taxlamalar 
tikishda detallar o ‘ngi bir-biriga qaratilib ko‘klanadi, hosil bo‘lgan 
taxlama bir tomonga qaratib dazmollanadi va taxlama qirqimlari bir- 
biriga ulanadi, detaining o ‘ngiga bahaqator bostirib bezaladi. Keyin 
ko‘klangan ip so‘kib tashlanadi. Bir-biriga qaragan birlashtimvchi 
taxlama tikishda kiyim tikilayotgan gazlamaning o ‘zidan bichilgan 
qo‘shimcha parcha ishlatiladi. Asosiy detallar o ‘ngi ichkariga qaratib 
belgilangan chiziq bo‘ylab ko‘klanadi yoki ulanadi, hosil bo‘lgan 
taxlama yorib dazmollanadi. Teskari tom onga gazlama parchasi 
qo‘yihb, chetlari tekislanib ulanadi. Asosiy detaining o ‘ngi baxyaqator 
yuritib bezaladi.
47

---