N. R. Yusupbekov, D. P. Muxitdinov texnologik jarayonlarni modellashtirish va


II  bob. OBYEKTLARNING ANALITIK MODELLARINI



Download 10,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/229
Sana23.09.2021
Hajmi10,21 Mb.
#183066
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   229
Bog'liq
Texnologik jarayonlarni modellashtirish va optimallashtirish asoslari (N.Yusupbekov)

II  bob. OBYEKTLARNING ANALITIK MODELLARINI 

QURISH USULLARI

Real  apparatlarda  oqimlaming  xulqi  shu  qadar  murakkabki, 

hozirgi  vaqtda  ulaming  qat'iy  matematik  tavsifini  tuzishga  ko‘p 

hollarda  imkon  bo'lmaydi.  Shu  bilan  bir  vaqtda  oqimlar  tizimi 

kimyo-texnologik 

jarayonlar 

samaradorligiga 

jiddiy 


ta’sir 

ko‘rsatishi  ma’lum  bo‘lib,  buning  uchun  ular  jarayonlami  model- 

lashtirishda  hisobga  olinishi  kerak.  Bunda  oqimlar  strukturasining 

matematik  modellari  qurilayotgan  kimyo-texnologik  jarayonni 

matematik  tavsifining  asosi  sifatida  qabul  qilinadi.  Real  oqimlami 

aniq  tavsiflash  (masalan,  Nave-Stoks  tenglamasi  yordamida) 

yechilishi  o‘ta  qiyin  masalalarga  olib  kelishi  oldinroq  ko‘rsatib 

o ‘tilgandi.  Shuning  uchun  shu  vaqtgacha  ishlab  chiqilgan 

apparatlarda  oqimlar  strukturasining  modellari  ancha  sodda  va 

yarim  empirik  xarakterga  ega.  Shunga  qaramay,  ular  real  fizik 

jarayonlarni  yetarli  darajada  aniq  aks  ettiruvchi  modellar  (obyektga 

monand modellar) ni qurishga imkon beradi.

Kimyo-texnologik  jarayonlami  o‘tkazishda  ko‘pincha  ulami 

yakunlash to‘liqligi darajasini bilish muhimdir, bu esa o‘z navbatida 

apparatda  oqim  zarralarini  vaqt  bo‘yicha  taqsimlanishiga  bog‘liq, 

modomiki  apparatda  oqimning  ayrim  ulushlari  turib  qolishi 

mumkin,  boshqalari  esa,  aksincha,  o‘tib ketadi,  bu esa kontakt vaqti 

va diffuziyaga bevosita bog‘liq  .

Apparatda  oqim  zarralarini  vaqt  bo‘yicha  taqismlanishi  (VBT) 

stoxaslik  tabiatga ega va statistik taqsimlanish bilan baholanadi.

Sanoat  apparatlarida  oqim  zarralarini  vaqt  bo‘yicha  taqsim- 

lanish notekisligining eng muhim  manbalari quyidagilardir:

1) 

tizim  tezliklar  profilining  notekisligi;  2)  oqimlaming 



luibuli/atsiyasi;  3) oqimda turg‘unlik sohalar mavjudligi; 4) tizimda 

buypnsli  va  kesishuvchi  oqimlar  kanallarining  hosil  bo‘lishi;  5)  ha- 

rakatlaniivchi  muhitlaming  harorat  gradiyentlari;  6)  fazalar  orasida 

issiqlik  va modda almashuvi  va shunga o‘xshashlar.

63

www.ziyouz.com kutubxonasi




Shuaday bo‘lib chiqishi mumkinki,  diffuziya jarayonini bajarish 

uchun  apparatda  oqim  zarralarini  real  boiish  vaqti  yetarli  boim ay 

qoladi,  bunga  esa  butun  diffuziyali  jarayonning  samaradorligi 

bogiiq.  Shuning  uchun  oqimlarning  ichki  strukturasi  haqidagi 

modelli  ifodalar  yordamida  apparatdagi  (shuningdek,  bo iib   o ‘tish 

vaqti  bo'yicha)  fazalar  oqimining  real  strukturasini  hisobga  olish 

muhim hisoblanadi.

Modda  almashuv  jarayonlari  uchun  oqimlar  strukturasini 

tavsiflash  yana  shu  ma’noga  egaki,  u  shu  oqimlarda  moddalami 

joyini  o‘zgartirish  va  taqsimlanishini  aniqlashga  imkon  beradi. 

Shuning  uchun  barcha  oqimlarning  gidrodinamik  modellari  ko‘pin- 

cha  oqimda  modda  konsentratsiyasini  o‘zgarishini  ifodalovchi 

tenglamalar ko‘rinishida yoziladi.

Keyinroq  real  apparatlarda  oqimlar  strukturasini  tadqiqlashning 

tajriba  usullari,  oqimlar  strukturasini  eng  ko‘p  tarqalgan  matematik 

modellari  va  modellar  parametrlarini  aniqlash  usullari  ko‘rib 

chiqiladi.


Download 10,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   229




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish