N qodirov, I. M. Fayzullaev, K. S. Shamsiev qozon qurilmalari

Yoqilg'i tarkibidagi oltingugurtning S^u asosiy miqdori SO₂ gacha yonishga ulguradi. Uni atmosferaga yalpi tashlanishini quyidagi tenglamaga ko'ra aniqlash mumkin:
М^SO2 =2-10³ В (S^u/100)(1-^q’)(1-^q”), (8.3)
bu erda: ^_q - qozonning gaz yo'llarida ishqorli xususiyatlariga ega kul zarrachalarining yuzasidagi oltingugurt oksidlarini betaraflash darajasi; ^_q - kul tutgichlarda ushlab qolingan oltingugurt oksidlarining ulushi.
Kulni quruq holda tutgichlar (siklonlar, elektr filtrlar)da oltingugurt oksidlari deyarli ushlab qolinmaydi (%=0). Shuning bilan bir vaqtda kulni ho'l holda tutgichlar (skrubber)da ularni ishqorli eritmalar Са(ОН)₂ va Na₂CO₃ bilan yuvilishda SO₂ni yuqori yutish darajasiga erishish mumkin bo'ladi: щ =0,8-0,9. Bu, SO₂ni atmosferaga tashlanishining eng samarali kamaytirish usulidir. Oxirgi ifodadagi koeffisient 2, SO₂ (М=64) ni molekulyar og'irligini oltingugurt massasiga S (M=32) ga ko'ra ortishini inobatga oladi. 2400 MVt quvvatli elektr stansiyada mazutni yoqishda (S^U=2%), SO₂ni mo'ri quvurlari orqali yalpi tashlanishi 9300 g/s (33,5 t/soat)ni tashkil etadi. Bu havo havzasini zararli moddalar bilan ko'p ifloslanishning asosiy omillaridan biri bo'ladi.