N qodirov, I. M. Fayzullaev, K. S. Shamsiev qozon qurilmalari

Sovutilgan suv bilan suv havzalariga juda ko'p issiqlik miqdori tashlanadi. Masalan, sovutilgan suv bilan olib ketayotgan solishtirma issiqlik uni turbina kondensatorida 8-10⁰ C ga isitilishida, organik yoqilg'i bilan ishlaydigan IESlarda suvning 0,12-0,31 t/(kVt(soat) sarfida taxminan 4,3 kJ/(kVt(soat) ni tashkil etadi. Bunda suv havzasiga solishtirma issiqlik yuklanishi 12-17 kJ/m3 dan oshmasligi kerak. Bu to'g'ridan-to'g'ri ishlaydigan sovutish tizimlarining imkoniyatlarini chegaralaydi.
Suv havzalariga issiqlik yuklanishini etarlicha kamaytirilishi suv omborxonalari va gradirnya(suv minora)larning suvlari bilan aylanma sovutish tizimlaridan foydalanib amalga oshirish mumkin bo'ladi. Ammo bunda kapital mablag'larning ishlatilishi ancha oshadi va IESlarning F.I.K.i sovutish suvining harorati ortishi va kondensatorlarda bo'shliqning kamayishi hisobiga bir muncha pasayadi. Agarda to'g'ridan to'g'ri tizimdagi turbina kondensatoriga tushayotgan o'rta yillik sovutish suvining harorati 11⁰ C ni tashkil qilsa, unda gradirnya bilan aylanma suvniki esa -22⁰ C ni tashkil etadi. Bu IESning F.I.K ini 38%dan 34% ga kamayishiga olib keladi, ammo suv havzalarining issiqlik tartibini buzmasdan yirik IESlarni qurishga imkon beradi.
Bug' qozonlar zamonaviy usullar uchun qo'shimcha suv tayyorlanishida kimyoviy reagentlarning katta miqdorlari sarflanadi (ishqorlar, kislotalar, ohak, koagulyantlar va boshqalar) ular ishlatilgandan keyin suvning bir qismi bilan chiqib ketadi va oqava suvlarni hosil qiladi. Ushbu oqava suvlar zaharli qo'shimchalarga ega emas, lekin suv havzalarini tuzlar bilan ifloslantirib, havza suvining rNni o'zgartiradi, ulardagi organik qo'shimchalarning miqdorini oshirib yuboradi, bu esa kislorod ishtirokisiz bo'lgan jarayonlarida zararli mahsulotlar (H₂S, СН4 va boshqalar)ning ajralib chiqishi bilan kechadi. Ko'p hollarda bu kabi suvlarning suv havzalariga oqizib yuborishga ruxsat etilmaydi va ular oqizib tashlanishidan avval tozalanishi zarur bo'ladi.
Tashlamalarni suv havzalariga oqizib tashlanishini kamaytirish, kelajakda esa umuman tashlamaslik, suv tayyorlashning yangi ilg'or zamonaviy usullarining tatbiq qilinishi bilan hamda ularning kerakligicha jihozlash va o'zgartirish bilan amalga oshiriladi.
Neft mahsulotlari bilan ifloslangan suvlar suv havzalari uchun katta xavf tug'dirishi mumkin, chunki ular, har qanday sanoat korxonasining oqava suvlarida bo'lishi mumkin. IESlarning oqava suvlarida neft mahsulotlarining bo'lishi asosan mazut xo'jaligidan va bosh korpusdan (turbinalarning moy sovutgichlaridan va nasoslarning ayrim qismlaridan) moyning oqib ketishi hisobiga, elektr texnik qurilmalari (transformator, kabel va boshqalar)dan va yordamchi xizmatlar (depo, garaj, kompressor xonasi)dan bo'lishi mumkin.