N qodirov, I. M. Fayzullaev, K. S. Shamsiev qozon qurilmalari

A\ = A^q 100 = 3⁶ 100 = ²⁹,⁵%
Yonilg'ining ishchi massalari bo'yicha tarkibini aniqlaymiz:
100 - (Ai+Wi) 100 - (29,5+18,0)
S1 = Syo _ш = 71,1 _ш = 37,3%
100 - (Ai+Wi) 100 - (29,5+18,0)
N1 = Nyo _ш = 5,3 _ш = 2,8%
100 - (29,5+18,0)
s 1 = 1,9 100 = 1,0%


100 - (29,5-18,0)
N1 = 1,7 юр = 0,9%
100 - (29,5+18,0)
01 = 20,0 100 = 10,53%
Hisoblash aniqligini tekshiramiz: S¹ +N¹ + S¹ + N¹ + O¹ +A¹ + W¹ = 37,3 + 2,8 +1,0 + 0,9 + 10,5 + 29,5 + 18,0 = 100%.

2. 
   masala.Quyi yonish issiqligi Q^x_q=13997kj/kg bo'lgan Б3 markali ko'mir bug' ishlab chiqarish unumdorligi D=5,6kg/sek ga teng bo'lgan qozon agregatining o'txonasida yoqilganda, agar o'txonaga kiruvchi yoqilg'ining harorati t_o=20⁰C,yoqilg'i ishchi massasi issiqlik sig'imi C_yo=2,1kj/(kg-K) qozon agregatinning brutto F.I.K. r]^h_q^p_a =91,5%, qizigan bug'ning bosimi P_qb=4MPa qizigan
   

bug'ning harorati t_qb=430⁰C kondensat harorati t_K=32⁰C ta'minot suvining regenerativ bug' qizdirgichdan keyingi harorati t_T._s=130⁰C va uzluksiz prduvkasi Р=3% teng bo'lsa kondensat olinishi hisobiga yoqilg'i iqtisodini foiz hisobida aniqlash kerak.
Yechish: Yoqilg'ining fizik issiqligi quyidagi formula orqali aniqlanadi.
Qf= Cl-t_a =2.1*20=42 kj/kg
Ko'zda tutilgan issiqlikni quyidagi formula orqali topamiz.
Qqt = Q'q + Qf =13997+42=14039 kj/kg

(^lqb ^-1 )+^{P /100}(¹qs ~^lq )
Yoqilg'ining regenerativ qizdirgichda qizdirilmagandagi sarfini quyidagi orqali aniqlaymiz.
^Dqb
5.6[(3285-134)+(3/100)(1087.5-134)]
i= ^ 100 = 1,,',,,, - 100 = 1.38 I /
¹ Qi ^бр 14039-91.5 kg/s
D_qb= D chunki to'yingan bug' bo'lmaydi. Regenerativ qizdirgich bilan yoqilg'i sarfi

[ⁱqb ~^lts )+^P/100[qqs ^-lts )

^Dqb

^B1 =

_Qi p_qbp ¹⁰⁰ = 14039-91.5 ¹⁰⁰ = ^{1 19} kg/s

5.6[(3285-546)+(3/100)(1087.5-546)]

Yoqilg'ining tejalishi.
AB = B^-^ 100 = ¹-³8^-р⁹100 = 14 %

3. 
   masala. PPM markali 1 kg kattik ekilgi tulik engandagi uch va ikki atomli
   

gazlar hajmini va ular tarkibidagi СО₂ va S0₂ miqdorlarini aniqlang. Yoqilgi
tarkibi: C^P=38,6%; H^P=2,6%; Sл^P=3,8%; N^P=0,8%; 0^P=3,1%; A^P=40,1%;
W^P=11,0%, tutun gazlari tarkibida R0₂^max=18,7.
Yechish: Uch atomli gazlar hajmi quyiagi ifoda orqali ifodalanadi.
Vro, = V-o, + Vso, = 0,0187(C^P + 0,375Sf ) =
= 0,0187(38,6 + 0,375 *3,8) = 0,75 m³ /kg
Quruq gzlar hajmi esa:
Vkg = (v_ro /R0₂^max )*100 = (0,75/18,7)*100 = 4,01 m³ /kg Ikki atomli gazlar hajmi:
Vr₂ = Kg - Vro₂ = 4,01 - 0,75 = 3,26 m³ / kg Tutun gazlari tarkibidagi S0₂ miqdori:
C02=(V-02/Vkg) *100=(0,0187*C^P/Vkg) *100= =(0,0187*38,6/4,01)*100=18 S02 oksidining miqdori.
S02=(Vso2/Vk_g)*W0=(0,0187*0,375S_J?/V_kg)*W0=
=(0,0187*0,375*3,8/4,01) *100=0,7%

4. 
   masala. Mazutning yonuvchi massasi bo'yicha quyi va yuqori yonish issiqligi aniqlansin. Buning uchun quyidagilar berilgan:
   

Qⁱq = 38772 kJoul/kg; H=10,4% ; А=0,1%; W¹ =3,0%.
Yechish: Mazutning yonuvchi massasidagi vodorodning miqdori:
100 100 ^Nyo = ^Ni 100 - (Ai+Wi) = ¹⁰,⁴ 100 - (0,1+3,0) = ¹⁰,⁷%
Yoqilg'ining yonuvchi massasi bo'yicha quyi yonish issiqligi:
Qi+25 Wi 38772+25.3,0
^Qyo = 100-(Ai+Wi) ¹⁰⁰ = 100-(0,1+3,0) ¹⁰⁰ = ^{40090k / kg}
Yuqori yonish issiqligi;
Q^yo yu= Q^yoq+ 225H^yo = 40090 + 225 • 10,7 = 42497 kJoul/kg.

5. 
   masala. Turli o'txonali qozonlar o'rnatilgan qozonxonaga ikki xil yoqilg'i ko'mir keltirilgan; birinchisining miqdori 50-10³kg va tarkibi; Cⁱ₁=62,7% ; Hⁱ₁=3,1% ; Sⁱ1=2,8% ; 0ⁱ1 = 1,7% ; A\ = 23,8% ;
   

W\ = 5,0% ; Ikkinchisining miqdori - 60 • 10³ kg va tarkibi;
C2 = 63,8% ; H2 = 1,2% ; S¹ =1,7% ; N = 0,6% ; O=1,3%, W¹ = 8,5%. Agar o'txonalarda birinchi xil yoqilg'i yoqilganda 2 ( 103 kg/soat shartli yoqilg'i sariflansa va ikkinchi xil yoqilg'i yoqilganda 2,3 (103 kg/soat shartli yoqilg'i sarflansa, o'txonalarning ish vaqti aniqlansin.
Yechish: Ko'mir ishchi massasining quyi yonish issiqligi;
Qⁱq1 = 338С¹+1025Н¹ -108,5(О^) - 25Wⁱ = 338 • 62,7 + 1025 • 3,1 - 108,5 (1,7­2,8) - 25 • 5,0 = 24365 kJoul/kg.
Birinchi turdagi yoqilg'i miqdorini shartli yoqilg'iga o'tkazamiz:
Вshl = В1Э =В1 • Qⁱq1 / 29300 = 50 • 10³ • 24365/29300 = 41,6 • 10³ kg.
Birichi turdagi yoqilg'ida o'txonalarning ishlash vaqti: ц = Вш1 / 2 • 10³ = 41,6 • 10³ / 2 • 10³ = 20,8 soat.
Ikkinchi turdagi yoqilg'i ishchi massasining yonish issiqligi:
Qⁱq2 = 338С¹+1025Н¹-Ю8,5(О¹^¹) - 25Wⁱ = 338 • 63,8 + 1025 • 1,2-108,5 (1,3-1,7)- 25 • 8,5 = 22625 kJoul/kg
Ikkinchi turdagi yoqilg'i miqdorinin shartli yoqilg'iga o'tkazamiz:
Вsh2 = В2 Q¹q2 / 29300 = 60 • 10³ / 2,3 • 10³ = 20,1 soat.

6. 
   masala. Qozon o'txonacida tabiiy gaz yoqiladi,uning tarkibi kuyidagicha: CO₂
   

= 0,2% , CB4 =98,2% , С2Н6 = 0,4% , С3Н8 =0,1% , С4Н10 =0,1%, N2 =1,0% O'txonadagi havoning ortiqlik koeffisienti
a_o' =1,2. To'la yonish mahsulotlarining o'txonadan chiqish joyidagi hajmi, shuningdek 1 m tabiiy gazning yonishi uchun zarur bo'lgan havoning nazariy va haqiqiy hajmlari aniqlansin.
Yechish: 1 m yoqilg'ining to'la yonishi uchun zarur bo'lgan havoning nazariy hajmi:
V⁰=0,0478 [0,5 ra+0,5Н2+1,5Н2S+2СН4+Дm+n/4) C_mHn-O2]= 0,0478 (2 98,2 + 3,50,4+50,1+6,50,1)= 9,51 m³. a_o= 1,2 bo'lgan paytda quruq gazlarning hajmi:
Vq.g=VRO2+V⁰N2+(ao'-1)V⁰= 0,01(СО2+СО+Н2S+CH4+2C2H6+3CзH8+4C4Hlo)


+ 0,79V°+N2/100+(ao' -1)V⁰ = 0,01(0,2+98,2+20,4+30,1+40,1)+0,79 . 9,51 + +1,0/100+(1,2-1) 9,51=10,42m³.
Suv bug'larining hajmi (a_o=1,2 da):
VH2o=0,01(H2S+H2+2CH4+3C2H6+4C3H₈+5C4H10+0,124dr)+0,0161. 1,29,51= =2,17m³.
To'la yonish mahsulotlarining hajmi:

• 
  r=V q.g.+V н2о= 10,42 + 2,17 = 12,59 m³.
  

7. 
   masala.Qozon agregati o'txonasida D markali Kuznes kumiri yoqilganda,uning tarkibi quyidagicha:
   

Cⁱ=58,7%,Hⁱ=4,2%,Sⁱo’=0,3%,Nⁱ=1,9%,0ⁱ=9,7%,Aⁱ=13,2%,Wⁱ=12%. Agar
o'txonaga kiruvchi yoqilg'ining harorati aniq bo'lsa,t_yo=20⁰C,shlak va kulning miqdori a_sh+_k=80% bo'lsa,yoqilg'idan chiqayotgan kul miqdori a_chiq = 20% va
chiqayotgan chiqindi tarkibidagi yoqilg'i miqdori C_chi_q=30% bo'lganda mexanik chala yonish natijasida yuqotilgan issiqlikni foizlar hisobida aniqlash kerak. Yechish.Yoqilg'ining quyi yonish issiqligi ishchi massas^ quyidagi formula orqali aniqlaymiz.
Qⁱq=338Cⁱ+1025Hⁱ-108,5(0ⁱ-Suchⁱ)-25Wⁱ=338-58,7+1025-4,2-108,5(9,7-0,3)-
25-12,0=22825kj/kg.
Yoqilg'ining ishchi massasi issiqliksig'imini quyidagi formula orqali topamiz.
Cyo=C% ^{100 - W} + С — = 0,962 ^{100 -12} + 4,19 — = 1,349kj /(kgK)
100 ^M2 100 100 100
Yoqilg'ining fizik issiqligini quyidagi formuladan aniqlaymiz. Qf=Cyo-tyo=1,349-20=27kj/kg.
Yoqilg'idan olinishi ko'zda tutilgan issiqlikni quyidagi formuladan aniqlaymiz. Qⁱ_q._т.=Qⁱ_q+Q_Ф=22825+27=222852kj/kg.
Quyidagi formuladan yoqilg'i tarkibida mexanik chala yonish natijasida yo'qotilgan issiqlikni foiz hisobida aniqlaymiz.

327А¹

СС
sh+k + „ u
\ UC,,

q4

Ю0 - С^+_к ^un 100 - ^n

Q.

qt

80 + 20 I =6,7%

327-13,2 f 25 30

22852 I 100 - 25 100 - 30

Mexanik chala yonish natijasida yo'qotilgan issiqlik kj/kg da quyidagicha bo'ladi.
Q4=q4Q¹q.T./100=6,7-22852=1531kj/kg,

8. 
   masala.Qozon agrigatida foydali ishlatilgan issiqlik q₁=87%, kimyoviy chala yonish natijasida yuqotilgan issiqlik q3=5% , mexanik chala yonish natijasida yuqotilgan issiqlik q₄=3,5%, shlak tarkibidagi yoqilg'i kuli a_M =0,8 shlakning
   

issiqlik sig'imi C_shl=0,934 kj/(kg^K) shlakning xarorati t_shi=600⁰C qozon havosining xarorati t_h=30⁰C,o'txonaga kiruvchi havoning xarorati t_h=169⁰C va o'txonaning ortiqcha hovo koefsienti a _ot=1,4.
Qozon agregati Т markali ko'mirda ishlaydi.Uning tarkibi quyidagilardan iborat: С¹=62,7%, Н¹=3,1%, S¹uch=2,8%, N¹=0,9%, О¹=1,7%, А¹=23,8%, W¹=5,0%.
Foiz hisobida tashqi muhitga yo'qotilgan issiqlikni aniqlang.
Yechish. Yoqilg'i ishchi massasining quyi yonish issiqligini quyidagi formula orqali aniqlaymiz.
Q¹h=338C¹+1025H¹-108,5(0¹-S¹uch)-25W¹=338-62,7+1025-3,1-108,5(1,7-2,8)- 25-5,0=24365 kj/kg.
Havoning nazariy, zaruriy xajmini quyidagi formulada aniqlaymiz.
V^h=0,089C¹+0,266H¹+0,033(S¹uch-0¹)=0,089-62,7+0,266-3,1+0,033(2,8-
1,7)=6,44m³/kg,
O'txonaga havo bilan kirayotgan issiqlikni quyidagi formuladan aniqlaymiz.
Qh._q=a _o’_tV^hC¹_p.hAth=1,4-6,44-1,33-139=1668kj/kg,olinishi ko'zda tutilgan issiqlikni quyidagi formuladan topamiz.
Q¹q.T=Q¹q+Qh.q=24365+1668=26033kj/kg.
Shlak bilan yo'qotilgan issiqlikni quyidagi formuladan aniqlaymiz..
Q = ^ashl^Cshl^shl^A = ⁰,8 • ⁰,⁹³⁴ • ⁶⁰⁰ • ²3,8 =0 4%
QU 26033 ’ ’
Atrof muhitga yo'qotilgan issiqlikni quyidagi formuladan topamiz. q5=100-(q1+q2+q3+q4+q6)=100-(87+8+0,5+3,5+0,4)=0,6%.

9. 
   masala. Qozon o‘txonasida tabiiy gaz yoqiladi, uning tarkibi quyidagicha:
   

CO, = 0,2% , CN4 =98,2% , S,N6 = 0,4% , S3N8 =0,1% , S4N10 =0,1%, N, =1,0% 0‘txonasidagi havoning ortiqlik koeffitsiyenti a₀ =1,2. To‘la yonish mahsulotlarining o‘txonadan chiqish joyidagi hajmi, shuningdek 1 m3 tabiiy gazning yonish uchun zarur bo‘lgan havoning nazariy va haqiqiy hajmlari aniqlansin.
₃
Yechish. 1 m yoqilg‘ining to‘la yonishi uchun zarur bo‘lgan havoning nazariy hajmi:
V⁰=0,0478[0,5S0+0,5N2+1,5N2S+2SN4+2(m+n/4)C_mHn02]=0,0478(298,2+3,50,
4+50,1+6,50,1)= 9,51 m3/m3.
а_О = 1,2 bo‘lgan paytda quruq gazlarning hajmi:
VQ.G=VR02+V°N2+(a0‘1)V°=0,01(S02+S0+N2S+CH4+2C2H6+3C3H8+4C4H10)+0,7
9V⁰+N2/100+(ao‘-1)V⁰
=0,01(0,2+98,2+2.0,4+30,1+4.0,1)+0,799,51+1,0/100+(1,2-1) 9,51=10,42m⁴/m⁵. Suv bug‘larining hajmi (a₀ =1,2 da):
Vmo=0,01(H2S+H2+2CH4+3C2H₆+4C3H8+5C4H10+0,124d_g)+0,016r 1,29,51= =2,17m³/m³.
To‘la yonish mahsulotlarining hajmi:
Vg=Vq.g.+Vn2o= 10,42 + 2,17 = 12,59 m³/m³.

10. 
    masala: 1 m metanning massasi ma’lum sharoitlarda 0,7 kg ga teng. Shu
    

shart-sharoitlarda metanning zichligi va solishtirma hajmini aniqlang.

• 
  1 3
  

Yechish.u =—=— = 1,4258 m/kg;
M 0,7 ^&
₃
P =1 = —L_ = 0,7 kg/ m .
V 1,4258
₃

11. 
    masala: Hajmi 0,9 m bo‘lgan idishning ichida 1,5 kg SO gazi joylashgan. Shu gazning solishtirma hajmi va zichligini aniqlang.
    

Yechish.u = — = — = 0,6 m³/kg,
M 1,5
MUSTAQIL YECHISH UCHUN MASALALAR

1. 
   masala. Bir xil unumdorlikga ega bo'lgan ikkita qozon qurilmasi turli yoqilg'ida ishlaydi. Birinchisida 10(103 kg/soat ko'mir yoqiladi, uning tarkibi: C¹ = 68,6% , Н¹ =3,1% , S¹= 0,4% , N¹= 1,5% ,
   

О¹3,1% , А¹= 16,8% , W¹= 6,5% va ikkinchisida - 6-10³kg/soat yoqilg'i yoqiladi va tarkibi: C¹= 58,7% , Н¹=4,2% , S¹= 0,3% . N¹1,9% , О¹ 9,7% , А¹= 13,2% , W¹= 12,0%.Qozon qurilmalaridagi yoqilg'i sarfi shartli yoqilg'ining qancha miqdoriga ekvivalentligi aniqlansin.
Javob: В*м = 9000 kg/soat ; В^₂ = 4674 kg/soat.

2. 
   masala. 1 kg qora ko'mir to'liq yonganda hosil bo'lgan uch atomli va ikki atomli gazlar va ular tarkibidagi SO₂, CO2 miqdorlarini aniqlang, yonilg'i tarkibi:
   

С^Р=28,2%; Н^Р=2,3%; S/=3,6%; N^p=0,4%; O^p=9,6%; A^p=18,9%; W^p=37%; RO2^max=19,2%.
Javob: VRO2=0,55м³/кг, СО2=18,3%, SO2=0,99%
3Р

3. 
   masala. Uchoqda 5x10 kg/soat qora ko'mir yoqiladi, uning tarkibi С =70,6%; Н^р=3,4%; S/=2,7%; N^p=1,2%; O^p=1,9%; A^p=15,2%; W^p=5% ni tashkil qilsa qancha quruq havo berish lozim, agar tutun tarkibidagi RO₂ gazlar miqdori 15% dan 13% ga kamayganligi ma'lum bo'lsa.
   

Javob: V_h=6840m³/soat.

4. 
   masala. Yonuvchi massasining tarkibi: S^yo=78%; N^yo = 5,6%; S^yo=0,4%; N^yo=2,5%; O^yo=13,0%; A^s=15,0% Wⁱ= 12,0%, bo'lgan ko'mirning ishchi massalari bo'yicha tarkibi aniqlansin.
   

Javob: A^:=13,2%; S^I=58,7°% va xokazo

5. 
   masala. Qozon o'txonasida ikki xil ko'mir aralashmasi yoqiladi, birinchisining miqdori 800 kg bo'lib, uning tarkibi quyidagicha:
   

С¹1=58.7%; Н¹1= 4,2%; S¹1= 0,3%; N\=1,9%; О¹1= 9,7%; А¹1=13,2%; W¹1=12,0% va ikkinchisi 1200kg, tarkibi: С¹₂ =66,0%; Н¹₂=4,7%; S¹₂=0,5%; N¹₂=1,8%, О¹2=7,5%; А¹2=11,0%; W¹2= 8,5%
Javob : Cⁱ_ar = 63,1% ; Н^_г= 4,5% va hakazo.
₃

6. 
   masala.1000 m /soat tabiiy gazni yoqqanda hosil bo'lgan gazlar hajmini aniqlang. Tabiiy gaz tarkibi: CH4=92,2%; C₂H₆=0,8%; C₄H₁₀=0,1%; N₂=6,9%; a_T=1,1.
   

Javob: V_g=10997 m³

7. 
   masala. Yonuvchi massasining quyi yonish issiqligi Q^yo_q = 33170 kJoul/kg va A^q = 25,0%, W¹ =8,0% bo'lgan ko'mirning ishchi va quruq massalari bo'yicha quyi yonish issiqligi aniqlansin.
   

Javob; Qⁱ_q = 22024 kJoul/kg; Q^q_q = 24157 kJoul/kg

8. 
   masala. Ishchi massasining quyi yonish issiqligi Q¹_q = 26180 kJoul/kg va A^q =18% , W¹ 6,5% bo'lgan ko'mirning yonuvchi va quruq massasi bo'yicha quyi yonish issiqligi aniqlansin.
   

Javob: Q^yo_q = 34345 kJoul/kg; Q_q^q =28174 kJoul/kg.

9. 
   masala. Quyidagi tarkibli: C0₂=0,8%; CH4 =84,5%; C₂H₆ =3,8%; C₃H₈=1,9%; C₅H₁₂ = 0,3% ; N₂ =7,8% tabiiy gazning quyi yonish issiqligi aniqlansin.
   

Javob: Q^q_q = 35799 kJoul/kg.

10. 
    masala. Qozonxonada 10 soatda 106 kg ko'mir yoqiladi, uning tarkibi: C¹ = 55,2% , H¹ =3,8% , S¹=3,2% , N^H=1,0% , О^И =5,8% , А^И=23,0% , W^H=8,0%. Qozonxona uchun shartli yoqilg'ining soatli sarfi aniqlansin.
    

Javob: V_sh = 75175 kg/soat.

11. 
    masala. 100 kg ko'mirni qatlamli usulda yoqish uchun zarur bo'lgan havoning nazariy va haqiqiy hajmlari aniqlansin; yoqilg'ining tarkibi: С¹= 55,2%; H¹= 3,8% ; S¹=3,2%; N=1,0 %; О=5,8%; А¹23,0%; W¹= 8,0%. Havoning ortiqlik koeffisienti a_o= 1,3.
    

Javob: V⁰=5830м³; Vh=7579 м³.
₃

12. 
    masala. Quyidagi tarkibda berilgan 2000 m /soat tabiiy gazni: С0₂=0,5%; СН4= 92,8%; С₂Н6= 2,8%; С3Н8=0,9%; С4Ню=0,4%; С5Н1₂=0,1%; N₂=2,5%; va ikkinchi turdagi 1000m³/soat gazni: С0₂=0,1%; СН4=89,7%; С₂Н₆=5,2%; С3Н8=1,7%; С4Ню=0,5%; С5Н1₂=0,1%; N= 2,7%
    

yoqish uchun zarur bo'lgan havoning nazariy va haqiqiy hajmlari aniqlansin. O'txona kamerasidagi havoning ortiqlik koeffisienti tegishlicha a_o=1,15 ва 1,1. Javob: V⁰= 29360 m³/soat; V_haq.= 33264 m³/soat.
₃

13. 
    masala. Qozon o'txonasida 600 m tabiiy gaz yoqiladi, uning tarkibi: СО₂ =0,2%; СН4 = 98,5%; С 2 Н6 = 0,2%; С3Н8 = 0,1%; N2=1,0%. O'txonadagi havoning ortiqlik koeffisienti a_o= 1,15 bo'lganda yonish mahsulotlarining hajmi aniqlansin.
    

Javob: V_g= 7210 m³.

14. 
    masala. Quyidagi tarkibli ko'mir berilgan:C - 45,4%; Н- 3,5 %; S- 1,3%; N¹ = 0,9%; Oⁱ= 8,9%; Aⁱ= 27%; W- 13,0%; tutun gazlaridagi uch atomli gazlarning miqdori: RO₂^MAKS =18,7%. Shu yoqilg'ining 1 kg miqdori to'la yoqilganda hosil bo'ladigan uch atomli gazlarning hajmi va ulardagi СО₂ hamda SO₂ gazlarning miqdori aniqlansin.
    

Javob: Vro2= 0,86 m³/kg; СО2= 18,5%; SО2 = 0,2%.

15. 
    masala. Qozon o'txonasida 2,103 kg/soat miqdorda mazut yoqiladi, uning tarkibi: Cⁱ= 84,65%; Hⁱ= 11,7%; Sⁱ=0,3%; Oⁱ= 0,3%;
    

Aⁱ= 0,05%; W¹ " 3,0%. Agar shu yoqilg'i to'la yongan paytda hosil bo'lgan tutun gazlarining tarkibidagi SO₂ ning miqdori 15% dan 12 % gacha kamaygani ma'lum bo'lsa, o'txonaga berilayotgan havoning hajmi qanchaga ortgani aniqlansin.
₃
Javob: V_h= 6666 m /soat.

16. 
    masala. Qozon o'txonasida ikki xil ko'mir yoqiladi. Ulardan birinchisining sarfi 2,103 kg/soat va tarkibi Cⁱ_n= 49,3%; H/= 3,6%; S₁ⁱ=3,0%; N/ = 1,0%; O₁ⁱ=8,3%; A₁ⁱ= 21,8%;W₁ⁱ " 3,0% va ikkinchisining sarfi 3.103 kg/soat, tarkibi: Cⁱ2= 55,2%; H2ⁱ= 3,8%; S2ⁱ= 3,2%; N2ⁱ = 1,0%; O^ =5,8%; A2ⁱ= 23; W^ = 8%. Agar o'txonadagi havoning ortiqlik koeffisienti (O' =1,3 bo'lsa, aralashmaning to'la yonishi natijasida hosil bo'ladigan gazning hajmi aniqlansin.
    

Javob: V_g =37480 m³/soat.

17. 
    masala.Qozon agregatida foydali ishlatilgan issiqlik q₁=0,5%,tutun gazlari bilan yo'qotilgan issiqlik q₂=11%,yoqilg'ining kimyoviy chala yonishi natijasida yo'qotilgan issiqlik q₃=0,5%,mexanik chala yonish natijasida yo'qotilgan issiqlik q₄=4%, va o'txonaga kiruvchi yoqilg'ining harorati t=20⁰C bo'lsa foiz hisobida va kj/kg da tashqi muhitga yo'qotilgan issiqlik Q₅ va q₅ ni toping.
    

Qozon agregati Б2 markali ko'mirda ishlaydi,quyi yonish issiqligi Q¹_q=10516kj/kg,yoqilg'i tarkibidagi namlik W-32,0%.
Javob. Q₅=52,8kj/kg, q₅=0,5%.

18. 
    masala.Qozon agregeti o'txonasida A markali ko'mir yoqilganda uning tarkibi
    

quyidagicha:C¹=63,8%,H¹=1,2%,S¹uch=1,7%,N¹=0,6%,0¹=1,3%,A¹=22,9%,
W¹=8,5%,
Agar shlak tarkibidagi yoqilg'i kuli a _M =0,8%,shlakning issiqlik sig'imi
C_shl=0,934kj/(kg-K) va shlakning harorati t_sh_l=600°C aniq bo'lganda,foizda va kj/kgda shlakning fizik issiqligini aniqlash kerak.
Javob: Q_b=102,6 kj/kg: q ₆=0,5%:

19. 
    Masala. Quruq yoqilg‘i mahsulotlarining hajmiy tarkibi S0₂=12,3%, 0₂=7,2%, N₂=80,5% (tarkibida suv bug‘i y°‘q). Molekulyar massasini, gaz doimiysini, hamda zichligi va mahsulotlarning B=800 ⁰C haroratdagi solishtirma hajmini hisoblang.
    

Javob: M_ar = 30,3, R_ar =274 J/(kg^K);V = 2,94 m³/g; p_ar =0,34 kg/m³.

20. 
    masala. Quyidagi tarkibli: C0₂=0,8%; CN₄ =84,5%; C₂H₆ =3,8%; C₃H₈=1,9%; C₅H₁₂ = 0,3% ; N₂ =7,8% tabiiy gazning quyi yonish issiqligi aniqlansin.
    

Javob: Q^Q_k = 35799 kj/kg.

21. 
    Masala. Bir xil unumdorlikka ega b°‘lgan ikkita qozon qurilmasi turli yoqlig‘ida ishlaydi. Birinchisida 10(103 kg/soat k°‘mir yoqiladi, uning tarkibi: C^I=
    

68,6%, N¹ =3,1%, S¹ = 0,4%, N¹ = 1,5%, 0^I3,1%, A^I= 16,8%, W^I= 6,5% va ikkinchisida - 6-10³kg/soat yoqilg‘i yoqiladi va tarkibi: C^I= 58,7%, N^I=4,2%, S^I=

0. 
   3%, N^I1,9%, O¹ 9,7%, A^I= 13,2% , W^I= 12,0%.
   

Qozon qurilmalaridagi yoqilg‘i sarfi shartli yoqilg‘ining qancha miqdoriga ekvivalentligi aniqlansin.
Javob: V_SH1 = 9000 kg/soat ; V_SH2 = 4674 kg/soat.

22. 
    Masala. Qozonxonada 10 soatda 106 kg ko‘mir yoqiladi, uning tarkibi: C¹ = 55,2% , N¹ 3,8% , S¹ =3,2% , N=1,0% , O¹ =5,8% , A^I=23,0% , W^I=8,0%. Qozonxona uchun shartli yoqilg‘ining soatli sarfi aniqlansin.
    

Javob: V_SH = 75175 kg/soat.

23. 
    Masala. Quyidagi tarkibli ko‘mir berilgan:S^I= 45,4%; N^I= 3,5 %; S^I= 1,3%; N¹ = 0,9%; O^I= 8,9%; A^I= 27%; W^I= 13,0%; tutun gazlaridagi uch atomli gazlarning miqdori: RO₂^MAKS =18,7%. Shu yoqilg‘ining 1kg miqdori to‘la yoqilganda hosil bo‘ladigan uch atomli gazlarning hajmi va ulardagi SO₂ hamda SO2 gazlarning miqdori aniqlansin.
    

Javob: V_RO2= 0,86 m³/kg; SO₂= 18,5%; SO₂ = 0,2%.

24. 
    Masala. Qozon o‘txonasida 2.103 kg/soat miqdorda mazut yoqiladi, uning tarkibi: S^I= 84,65%; N^I= 11,7%; S^I=0,3%; O^I= 0,3%;
    

A^I= 0,05%; W¹ “ 3,0%. Agar shu yoqilg‘i to‘la yongan paytda hosil bo‘lgan tutun gazlarining tarkibidagi SO₂ ning miqdori 15% dan 12% gacha kamaygani ma’lum bo‘lsa, o‘txonaga berilayotgan havoning hajmi qanchaga ortgani aniqlansin.
Javob: V_H= 6666 m3/soat.

3. 
   BOB. QOZON O’TXONASIDA YONISH JARAYONI.YOQILG’INING
   

YONISH MAHSULOTLARI

1. 
   Yonish to’g’risida tushuncha Tayanch iboralar: organik yoqilg’i, yonish kamerasi, gamogen geterogen, elektron qobiq, ballast, tsiklonli o’txona
   

Issiqlik olish maqsadida qazilma organik yoqilg'ining yonish jarayonidan sanoatda, hamda maishiy sohalarda keng foydalanilib kelinmoqda.
Boshqariladigan yonish jarayonlari yoqish kamera deb nomlangan maxsus qurilmalarda olib boriladi. Yoqish kameralariga bug' generatorlarining o'txonalari, gaz uyurmali qurilmalari, isitish pechlarining yoqish kameralari va energetik qurilmalarini boshqa generatorlari kiradi.