N. N. Zaripov kompyuter grafikasi

Tasvirga geometrik shakllarni va vektorli obyektlarni joylash

PhotoShopda geometrik shakllarni tasvirga joylash uchun bir qator uskunalar mavjud bo`lib, ular uskunalar satrining uchinchi bo`limida joylashgan:

6.2.34-rasm. Turli shakllarni chizish uchun tanlash

Bu uskunalar jami oltita bo`lib, ular yordamida tasvirga to`g`ri to`rtburchak (A), burchaklari doirasimon to`g`ri to`rtburchak (B), ellips (C), muntazam

128
ko`pburchak (D), to`g`ri chiziq kesmasi (E) va ixtiyoriy geometrik shakl (F) joylash mumkin.

6.2.35-rasm. Turli geometrik shakllar

Bu uskunalardan biri tanlanganda uning parametrlari parametrlar satrida paydo bo`ladi. PhotoShopda geometrik shakllarni chizganda uning parametrlari satri quyidagi ko`rinishda bo`ladi:

Tanlangan shakl parametrlari satri

6.2.36-rasm. Turli geometrik shakllar

PhotoShop rastrli grafika uchun mo`ljallangan bo`lsada, undan vektorli grafikadan ham keng foydalaniladi. Vektorli grafika obyektlarini yaratish uchun maxsus uskuna bo`lib, uning nomi Перо (Pat)dir. Pat uskunasi uskunalar satrining uchinchi qismida birinchi bo`lib joylashgan tugma orqali chaqiriladi. Bu tugma ostida beshta uskuna yashiringan bo`lib, ular quyidagilardir:

6.2.37-rasm. Peroni tanlash

1. 
   Перо (Pat) – chegaralari to`g`ri yoki egri chiziq bo`lgan geometrik shakl yaratadi.
   

129

2. 
   Свободное Перо (Erkin pero) – chegaralari ixtiyoriy bo`lgan geometrik shakl yaratadi.
   

2. 
   Перо+(Pat+) yaratilgan shakl chegarasiga yangi tayanch nuqta qo`shadi.
   

2. 
   Перо- (Pat-) mavjud tayanch nuqtani olib tashlaydi.
   

2. 
   Угол (Burchak) - egri chiziqda burchak hosil qilish uchun ishlatiladi.
   

Pat uskunasi yordamida odatda konturlar yaratiladi. Konturlar esa geometrik shaklga, niqobga yoki ajratiladigan soha chegarasiga aylantirilishi mumkin. Shuning uchun pat uskunasida patning qalinligi va rangi kabi parametrlar bo`lmaydi. Niqoblardan yaratilayotgan tasvirning bir qismini tasodifiy o`zgarishlardan himoyalash uchun foydalaniladi. Pat yordamida siniq chiziq chizish uchun pat uskunasini tanlab, chiziq uchlarida sichqonchaning chap tugmasini navbatma-navbat bosib chiqish yetarli. Egri chiziq chizish uchun ham bu chiziqning tugun nuqtalarini ko`rsatib chiqish kerak bo`ladi. Lekin bunda egri chiziqning tugun nuqtadan qaysi yo`nalishda chiqishini sichqonchaning chap tugmasini bosib turib ko`rsatish kerak bo`ladi. Patni ishlatish mehnat va chizmachilik darslarida egri chiziqli chizg`ichlar: lekalolardan foydalanishga o`xshab ketadi. Egri chiziqqa qo`shimcha tugun nuqtalar qo`shish yoki ortiqchalarini olib tashlash bilan uni tahrirlash va qurilayotgan egri chiziqning ko`rinishini butunlay o`zgartirib yuborish mumkin. Bunda Перо+ (Pat+) va Перо- (Pat-) uskunalari juda qo`l keladi.

Pat uskunasi tanlanganda uning parametrlari satri quyidagi ko`rinishda bo`ladi:

6.2.38-rasm. Pat uskunasi yordamida chizilgan rasmlar.

130
Tasvirga matn joylash

Tasvirga ko`pincha matn qo`shishga to`g`ri keladi. PhotoShop matn bilan ishlashda ham katta imkoniyatlarga ega. Matn bilan ishlash uskunalari uskunalar satrining uchinchi bo`limida ikkinchi bo`lib joylashgan. Ulardan keraklisini matn uskunalari tugmasi ustiga sichqonchani olib kelib, chap tugmasini bosish va ro`yxatdan zarurini tanlash bilan ishga tushirish mumkin. Boshqa uskunalar kabi ularni ham klaviatura orqali ishga tushirish mumkin. Buning uchun unga mos qo`yilgan lotin alifbosining bosh harfi T ni bir yoki bir necha marta bosish kerak bo`ladi:

6.2.39-rasm. Matn yozish usulini tanlash

Matn bilan ishlash uchun to`rtta uskuna mavjud bo`lib, ulardan birinchisi gorizontal matn, ikkinchisi vertikal matn, uchinchi va to`rtinchilari gorizontal va vertikal niqob matn deb ataladi. Bu uskunalar yuqoridagi rasmda ko`rsatilgan. Ulardan birinchisi gorizontal matn uskunasini ishga tushiramiz. Parametrlar satrida uning parametrlari paydo bo`ladi:

A B C D E

F

G
H I

J

6.2.40-rasm. Matnni sozlash satri

Undagi o`n ikkita parametrdan o`ntasi rasmda ko`rsatilgan. Ularning vazifalari bilan quyida tanishib chiqamiz:

A - oldin kiritilgan matn parametrlarini chaqiradi;

• 
  - matn yo`nalishini boshqasiga o`zgartiradi;
  

• 
  - matn uchun shrift tanlaydi;
  

D - matnning ko`rinishi (oddiy, qiya, yo`g`on)ni tanlaydi; E - matn o`lchamini tanlaydi;

131

F - harflaming fon bilan qo`shilib ketishi usulini tanlaydi;

G - matnning qaysi tomondan tekislanishini ko`rsatadi;

H - matn rangini tanlash uchun ishlatiladi;

I - matnning shaklini o`zgartirish usulini tanlash uchun xizmat qiladi; J - Символы (Belgilar) va Абзац (Abzats) palitralarini palitralar sohasiga chiqaradi. Yuqoridagi uskunalar satrining oxirgi belgisi orqali matn ko`rinishi, o`lchami, rangini tanlash mumkin. Oxiridan ikkinchi belgi orqali matn stilini tanlash mumkin.

6.2.41-rasm. Stillar bilan ishlash.

Ulardan tashqari, parametrlar satrining oxirida ikkita tugma bo`lib, ular matn kiritishni tugatish uchun ishlatiladi. Ulardan birinchisi kiritilgan matnni bekor qilsa, ikkinchisi kiritilgan matnni alohida qatlamda saqlab qo`yadi. Matn kiritishni tugatish uchun Ctrl+Enter qo`shtugmasidan foydalanish yoki uskunalar satrida boshqa uskunani tanlash yetarli.

Kiritiladigan matn ikki xil bo`lishi mumkin: oddiy (qisqa) matn va matn bloki. Oddiy matn tasvirga qisqa yozuvlar, masalan, uning nomi, muallifi kabilami kiritish uchun xizmat qilsa, blokli matn katta hajmdagi matnni kiritish va ularni bezatish uchun ishlatiladi. Oddiy matn kiritish uchun matn uskunasini tanlab, matn kiritiladigan sohaning chap quyi burchagini tanlash yetarli. Matn blokini kiritish uchun bu blok egallaydigan soha ajratib olinishi kerak. Sohani ajratish to`g`ri to`rtburchak chizish kabi amalga oshiriladi: blokning bir burchagiga sichqoncha

132
ko`rsatkichi olib kelinadi va uning chap tugmasini bosib turib, sichqoncha ko`rsatkichi blokning qarama-qarshi uchiga olib kelinib, tugma qo`yib yuboriladi.

Bu ikki turdagi matnni bir turdan ikkinchisiga o`tkazish mumkin. Buning uchun sichqonchani matn ustiga olib kelib, o`ng tugmasi bosiladi. Paydo bo`lgan mavzubop menyudan Преобразовать в блочный текст (Matn blokiga aylantirish) yoki Преобразовать в простой текст (Oddiy matnga aylantirish) bandi tanlanadi.

Matn bilan ishlashda Символы (Belgilar) va Абзац (Abzats) palitralari yanada ko`proq imkoniyatlarga ega. Bu palitralarning ko`rinishi quyida keltirilgan:

6.2.42-rasm. Matnlarni sozlash oynasi.

Matnga uslub qo`llashda Стили(Uslublar) palitrasidan foydalanish mumkin. Bu palitrani chaqirish uchun asosiy menyuning Окно(oyna) bo`limidagi Стили(Uslublar) bandini tanlash kerak bo`ladi.

6.2.43-rasm. Matnlarga uslub berish.

133
Rasm foniga rang tanlash

Rasm foniga rang tanlash uchun klaviaturadan G harfini tanlaymiz.

6.2.44-rasm. Fon rangini tanlash instrumenti.

6.2.45-rasm. Rasm foniga rang tanlash.