N. N. Rasulova z. Q. Jumayeva

Ishni nimadan boshlash kerak?»;
«Sam arali ishlab chiqarishni qan day tashkil qilish lozim ?» «Birinchi fo y d a y o k i
137

---

darom ad qachon olinadi?», «Investorlar va k reditorlar bilan qachon hisob-kitob
qilish 
mumkin?», 
«Yuzaga kelishi mumkin 
b o 'lg a n xavf-xatarni qanday
kamaytirish mumkin?», «R aqobatchilar bilan ko'rash da qan day choralardan
foydalan ish mumkin?»
kabi savollarga ja v o b olinadi.
B iznes-rejani tuzishda quyidagi shartlarga alo h id a e 'tib o r q aratish zarur:
■ bizn es-reja professional va shu bilan bir paytda sodda, b ajarish uchun 
tushunarli va oson b o 'lish i lozim;
■ bizn es-reja investor yoki boshqa m an faatd o r shaxs o 'z ig a kerakli m a’lu- 
m o tlam i qidirib topishi uchun b o 'lim larg a (bob larg a) b o 'lin ish i lozim ;
■ biznes-rejani tayyorlashda korxonaning bosh rahbari alb atta qatnashishi 
shart, chunki investor, b ank yoki boshqa m oliya idorasi k o rx o n a rahbari 
q atnashm aganligi yoki boshqa shaxsga to p shirilganligi haqida xabar 
topsa, biznes-rejaning ishonchliligiga shubha u y g 'o n is h i m um kin;
■ b iznes-rejaning obyektiv baholanishiga erishish kerak , y a 'n i unda xatolar 
va n o to 'g 'r i h isob-kitoblar b o 'lm a slig i lozim ;
■ b iznes-rejaning tarqatib y uborilm asligini n azo rat qilish zarur, chunki 
unda biznes to 'g 'risid a g i m axfiy m a 'lu m o tla r jo y olgan b o 'lad i.
5. 
Korxona biznes-rejasining mohiyati, tuzilishi va vazifalari
R ejalarn in g h ar b ir turi kabi, b iznes-reja ham , b o ’lim v a k o 'rsa tk ic h la rd a n
iborat b o 'la d i. O 'n ta g a c h a b o 'lim n i o 'z ichiga oluvchi b izn es-reja m azm uni va 
tuzilishiga k o 'ra , eng m aqbul hisoblanadi. M av ju d ad ab iy o tlard a quyidagi 
b o 'lim la m i o 'z ichiga oluvchi biznes-rejalar ta k lif qilinadi:
1. T anlangan biznes kontseptsiyasi.
2. H ozirgi paytdagi holat (m aqsad, vazifa va niyatlar).
3. T ashkil qilinayotgan korxona va u n in g m ah su lo t h am d a xizm atlari 
tavsifnom asi.
4. B oshqaruv (m enejm ent).
5. B ozor tadqiqoti va tahlili.
6. M arketing harakatlari rejasi.
7. Ishlab chiqarish rejasi.
8. T avakkalchilikni baholash.
9. M oliyaviy reja.
10. B iznes-loyihaning sam aradorligi.
T anlangan bizn es y o 'n alish in in g kontseptsiyasini tuzishda unin g raqobatbar- 
doshligi (sifat, narx, iste'm o lch ig a etkazib berish shakli, tay y o rlash texnologiyasi 
va hokazo); m ab lag 'larg a b o 'lg a n ehtiyojlar; o 'z ig a ja lb qilish n in g asoslanganligi 
(ta k lif qilinayotgan m ahsulotning boshqa m ah su lo tlard an afzalliklari, m ahsulot
138

---

ishlab chiq arish n in g qaysi bosqichda ckanligi va hokazo)ga katta e ’tibor qaratish 
lozim .
K o n tsep tsiy ad a tanlangan tovar bozoridagi ahvol; korxonaning tanlangan 
b iz n e s sohasidagi kuchli va kuchsiz tom onlari; boshqa bozorga chiqish 
im koniyatlari; bozorga ta 's ir o 'tk azu v ch i qonunchilik, siyosat, dem ografik holat 
kab i o m illar aks ettiriladi. B undan tashqari kontseptsiya bahoning o 'z g a rish i, 
in fly atsiy an in g o 's is h i, kapital olib chiqish yoki m ahsulot olib kirishni chcklovchi 
q o n u n
hujjatlarini 
qabul 
qilinishi 
kabi 
sharoitlarda, 
m ahsulotni 
sotishni 
k o 'p a y tiris h uchun zaru r b o 'lg a n chora-tadbirlam i ham o 'z ichiga oladi. U shbu 
b o 'lim tanlangan bizn es y o 'n alish i m aqsadlari va niyatlarining shakllanishi bilan 
yakunlanadi.