N. N. Rasulova z. Q. Jumayeva

A FF = YaF - D X+ BD - BZ,
bu yerda:
AFF -
asosiy faoliyatdan olingan foyda;
D F -
davr xarajatlari;
BD
- asosiy faoliyatdan olingan boshqa darom adlar;
BZ -
asosiy faoliyatdan k o 'rilg an boshqa zararlar;
- x o 'jalik faoliyatidan olingan foyda (yoki zarar) - bu asosiy faoliyatdan 
olingan foyda sum m asi plyus m oliyaviy faoliyatdan k o 'rilg a n d arom adlar 
va m inus zararlar sifatida hisoblab chiqiladi:
UF = AFF+ MD - MX,
bu yerda:
UF -
u m um xo'jalik faoliyatidan olingan foyda;
M D
- m oliyaviy faoliyatdan olingan darom adlar;
M X -
m oliyaviy faoliyat xarajatlari;
113

---

- qarzga olingan kapital rentabclligi;
- real asosiy kapital rentabelligi;
- investorlashgan kapital sam aradorligi.
R entabellik b ir necha turi m avjud: ishlab chiqarish rentabclligi, alohida 
m ahsulot rentabelligi, o ’z kapitali rentabelligi.
Ish la b c h iq a r is h r e n ta b e llig i 
balans foydaning (B F) o ’rtacha yillik ishlab 
chiqarish fondlari qiym atiga (asosiy ishlab chiqarish fondlari va aylanm a 
m ab lag 'lar) nisbati orqali aniqlanadi:
Bu k o ’rsatkich bir s o ’m ishlab chiqarish fondiga to ’g ’ri keluvchi foyda hajm ini 
к о ’rsatadi.
A s o s iy fa o liy a t r e n ta b e llig i 
sotishdan foyda (SF) ning m ahsulotni ishlab 
chiqarish xarajatlari (X ) ga nisbati orqali aniqlanadi:
R
= — -100%
«I 
x
Bu k o ’rsatkich har bir s o ’m ishlab chiqarish xarajati qancha foyda berishini 
ко "rsatadi.
S o tish r e n ta b e llig i 
deganda har b ir sotilgan m ahsulot sum m asiga qancha 
xarajat qilinganlik darajasi tushuniladi. D cm ak, bu k o 'rsatk ich sotilgan m ahsulot 
qiym ati bilan ana shu m ahsulotni ishlab chiqarishga sarflangan xarajatlarni 
taqqoslash asosida yuzaga keladi. B unday koeffitsient baholash siyosatidagi 
o'zg arish lam i va sotilgan m ahsulot tannarxini nazorat qilish b o 'y ich a korxonaning 
qobiliyatini tavsiflaydi.
Sotish rcntabclligini quyidagi form ula orqali ifodalash mum kin:
R
= — -1 0 0 %
SF