N. N. Azizxodjaeva tomonidan yozilgan bo‘lib, oliy maktab o‘qituvchilari pedagogik mahorati va pedagogik texnologiyalar zamonaviy muammolarini ochib beradi

murakkab
tizim sifatida nam oyon bo ‘ladi. Ular o ‘zaro bir-biri bilan bog‘lanib ketgan.
Ikkinchidan, 
o ‘quv jarayoni nisbatan yirik tizim bo ‘lgan pedagogik 
jarayonning 
tagtizimidir. 
Bu tagtizim o‘qitish, ta’lim berish va tarbiya jarayoni 
birligi sifatida nam oyon b o ‘ladi. Shu bilan birga bu tizim salmoqli tizim 
sifatida oliy o ‘quv yurti o ‘quv jarayoni rivojlanishi qonuniyatlariga bevosita 
ta ’sir ko‘rsatadigan ijtimoiy jarayonlar va talablar tizimi ham mavjud.
Shunday qilib, o ‘quv jarayonining m uhim tashqi va ichki bog‘liqligini 
farqlash lozim. Shu asosda ta ’lim qonunlari tasniflanadi. Didaktikaning o ‘z 
qonuniyatlari sifatida o ‘quv jarayoni kom ponentlari orasidagi zaruriy, 
takrorlanuvchi va muhim bog‘lanishlami ko‘rsatish mumkin.
Sotsial-pedagogik qonuniyatlarga quyidagilarni kiritish mumkin:
• 
oliy oiquv yurtidagi ta ’lim jarayoni jam iyat ishlab chiqarish taraqqiyotini
aks ettiradi;
14

---

• 
oliy oiquv yurtidagi ta ’lim jarayoni tarbiya jarayoni va talabalar
rivojlanishi bilan qonuniy boglangan;
• oliy olquv yurtidagi oiquv jarayoni tashqi sharoitga ham qonuniy
bogjliq;
• oliy o'quv yurtidagi o'qitish va cirgatish jarayonlari yaxlit oiqitish
jarayoni bilan, muayyan ta ’lim mazmuni bilan, ikki tomonlama qonuniy
aloqani tashkil etadi;
• 
talabani и yoki bu faoliyatga oirgatish uni shu faoliyatga, maqsadga
muvofiq jalb qilish orqali amalga oshiriladi;
• 
o'qitish maqsadi va oliy o'quv yurti ta *lim mazmuni, o^qitish metodlari
va shakllari oirtasida qonuniy bogjliqlik mavjud;
• o'quv jarayoni talaba maqsadlarining oiqituvchi maqsadlariga muvofiq
kelgani taqdiridagina davom etadi. Bunda oiqituvchi faoliyati oizlashtirilishi
lozim boUgan mazmunga mos boHishi shart;
• 
ta jim mazmunining oizlashtirilish surati va mustahkamligi oiqituvchi
tomonidan amalga oshirilishi lozim boHgan oiquv faoliyatiga talabalaming
bilishga boilgan qiziqishini ta ’minlash bilan proporsionaldir;
• 
oiqitish va rivojlantirishning muvaffaqiyatliligi va tezligi talabani и
dzlashtirishi mumkin boHgan oiquv-bilish jarayoniga jalb qilinishiga bogliq;
• 
anglab olingan oiquv materiali mazmunining mustahkamligi ushbu
m azm unni doim o toUiq va qism an takrorlashdan ham da, uni avval
oizlashtirilgan bilimlar tizimiga kiritishdan koira muhimdir.
0 ‘quv jarayoni qonuniyatlarini asoslash yo‘li bilan qo‘lga kiritilgan 
nazariy bilimlar o ‘quv jarayonini kelgusidagi takomillashishiga xizmat qilishi 
lozim. Buning uchim esa o ‘qitishning ilmiy tavsifidan uni loyihalashga, 
ya’ni nazariyadan amaliyotga o ‘tkazish lozim bo‘ladi.