N. N. Azizxodjaeva tomonidan yozilgan bo‘lib, oliy maktab o‘qituvchilari pedagogik mahorati va pedagogik texnologiyalar zamonaviy muammolarini ochib beradi

121

---

V.F. Shatalov tizimining texnologik sxemasi
Nazorat shakllari: tayanch konspekt b o ‘yicha yozma ish, mustaqil ishlar, 
baland ovozda so‘rash, magnitafonda, juftlikda o ‘zaro nazorat, gumhdagi 
o ‘zaro nazorat va uy nazorati, o ‘z -o ‘zini baholash.
0 ‘quvchi tom onidan olingan har bir baho bilimlar uchun maxsus 
ochilgan ko‘zguga qo‘yib boriladi. U go‘yo o ‘quvchiga xizmat qiladigan ro‘yxat 
vazifasini bajaradi. Baholar esa ijobiy shifrlangan tavsifnoma ahamiyatiga ega 
bo ‘ladi. Bunday tavsifnomani e ’lon qilish katta tarbiyaviy ahamiyatga ega 
bo ‘ladi. Bu tavsifnomaning eng m uhim tom oni shundaki, unda o‘quvchi 
xohlagan vaqtida har qanday bahoni nisbatan yuqori bahoga o ‘zgartirishi 
mumkin. Ochiq imkoniyat tamoyilining mohiyati ham shunda. H ar bir 
baho, - deb ta’kidlaydi V.F. Shatalov, awalambor, o ‘quvchida ijobiy e’tibomi 
qo ‘zg‘atadigan vosita, turtki bo ‘lib xizmat qilishi lozim. Ikki baho salbiy 
hislaiga sabab bo‘ladi hamda o‘qituvchi va fan bilan ziddiyatni keltirib chiqaradi. 
Shatalov bunday konfliktli vaziyatlami bartaraf qiladi.
Metodik usullar (pedagogik mikrounsurlar) tirkaimasiga: uchirma takrorlash, 
releli (almashma) nazorat ishlar, desant metodi, zanjir metodi, vazifalar ichida 
«cho‘milmoq», kitobdagi xatolami topmoq, varaqchalarda misol-masala yechish,
122

---

lanlov asosida misol-masala yechish, 4 qo‘lda yechish, tajriba darslari, «miyaga» 
niqtash, quyidan yuqoriga qamb yechish, aytib berganni rag‘batlantirish, ochiq 
i ikrlar darsi, oltinchi ball, ijodiy konspekt, tezaytish hamda keskinlikni yumshatish 
usullari ( musiqa, yorug‘lik, tanaffus va b.) vab.
V.F.Shatalov tomonidan ishlab chiqilgan o ‘quv faoliyati tizimi maktab
oquvchilarida eksperiment qilingan, lekin uning metodikasi matematika