N. M. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sh. Sobirov

66-dars. Nazorat ishi

---

108
67-dars
O‘ÒILGANLARNI ÒAKRORLASH
QO‘SHMA GAPLAR BO‘YICHA
O‘ÒILGANLARNI ÒAKRORLASH
1. Qo‘shma gaplar deb nimaga aytiladi?
2. Qo‘shma gaplar necha turli bo‘ladi?
3. Bog‘lovchisiz qo‘shma gap deb nimaga aytiladi?
4. Bog‘langan qo‘shma gap deb nimaga aytiladi?
5. Ergashgan qo‘shma gap deb nimaga aytiladi?
250-mashq.
 O‘qing. Gaplarni sodda va qo‘shma gaplarga ajratib yozing, ularni nima
asosda ajratganingizni ayting.
Odamning boshqa jonzotlardan farqi nimada? Odamda xotira bor, arvoh
xotiri qilib, o‘tganlarni eslab turadi. Odamda farosat bor, tez va to‘g‘ri
fahmlab oladi. Odamda tasavvur bor, xayoliga nimaningdir yoki kimningdir
suratini keltira oladi.
Odam harom bilan halolning farqiga bora oladi. Masalan, toza bilan pok
tushunchalari o‘rtasida katta farq bor. Ko‘rinishdan toza  ko‘ringan narsa pok
bo‘lmasligi, aslida pok narsa top-toza ko‘rinmasligi mumkin. Buni anglay
olish uchun odamda mantiq qudrati bor. Odam iffatni qadrlaydi, bu butun
odamzodga xos fazilatdir.
(«Vatan tuyg‘usi»)
251-mashq.
 O‘qing. Qo‘shma gaplarni aniqlang. Ularni turlarga bo‘lib ko‘chiring.
Agar kunlar kelib, Abdulla Qahhor haqida xotira yozishimni bilganimda,
uning hamma gaplarini oq qog‘ozga sadafday tizib olmasmidim?! U kishining
har gapidan davra bir tebranishga kelardi, ancha vaqtgacha bu suhbatlar
ta’siridan chiqolmay yurardik.
O‘tgan damlarni eslab turib, bir narsadan g‘oyat afsuslandim. Insonning
irodasi eskirmas ekan-u, ammo xotira charchab qolarkan. Mana, oltmishga
kirsam ham, hanuz el-yurt yumushidaman, ammo ne-ne nodir insonlarning
g‘aroyib suhbatlari xayolimdan birmuncha ko‘tarilibdi.
(Ò. Karimova)

---

109