N. M. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sh. Sobirov

13-mashq. 
Saxiylik haqida 4 ta gap tuzing. Ulardagi hol, to‘ldiruvchi, aniqlovchilarni
topib, sintaktik shakllarini tushuntiring.
14-mashq. 
Matnni o‘qing, gap bo‘laklarini aniqlab, ularga izoh bering.
Buyuk bir donishmand odamzodning nopok istaklari va tuban ehtiroslarini
bir uyga qamab qo‘yilgan uch maxluq: odam, to‘ng‘iz va arslonga o‘xshatgan
ekan. U odam deganda aql-idrokni, to‘ng‘iz deganda insonning chirkin
istaklarini, arslon deganda esa qahr-u g‘azabini nazarda tutibdi. Bu uch
maxluqning qaysi biri zo‘r chiqsa, qamalgan uyda o‘sha ustunlik qilar
emish. Bu qissadan hissa shuki, to‘ng‘iz bilan arslon, ya’ni tuban ehtiroslar
qanchalik zo‘r bo‘lmasin, aql-idrok, baribir, yenggusidir. (O.Yoqubov)
15-mashq.
 Gaplarni ko‘chiring, gap bo‘laklarining tagiga chizing.
1. Odamlarsiz yashama, odamlar orasida bo‘l, Odamlar aybini ko‘rma,
o‘z aybingni ko‘r. (Yusuf Õos Hojib) 2. Inson go‘zalligining asosi uning
chiroyli xulqidir. (Õurramiy) 3. Muloyimlik – rizq sari yetaklovchi kalit.
(Muhammad Zehniy) 4. O‘z gunohingni  so‘rab eldin o‘tin, Nafrat o‘ti ichra
bo‘lmasdin o‘tin. (Anbar Otin) 5. Muruvvat birla jonni nisor et, Hamisha
yaxshilikni shior et. (Sayqaliy)
16-mashq
. Baytni yodlang, undagi g‘oya to‘g‘risida bahslashing. Gap bo‘laklarining
qaysi so‘z turkumlari orqali ifodalanayotganini ayting.
Har kishi el uchun tortsa agar ranj,
Oqibat muyassar bo‘lar unga ganj.  (Majididdin Õavofiy)

---

11