N. M. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sh. Sobirov

55-dars. KO‘P NUQTA VA QAVSNING  
ISHLATILISHI 
1-topshiriq.
 
Gapni  o‘qing,  undagi  fikrga  munosabat  bildiring. 
Muallifning  ismi  va  familiyasi  nima  sababdan  qavs  ichida  berilganini 
izohlang. 
Kishi niyati, so‘zi, amaliy ishlari bilan qanchalik odamlarga 
foyda  keltirsa,  yomonlarni  to‘g‘ri  yo‘lga  solsa,  haq  yo‘lida  fido 
bo‘lsa, u shunchalik komil bo‘ladi. (U. Sattarov)
2-topshiriq.
 
Ko‘p  nuqtaning  ishlatilish  sababini  tushuntiring.  Yoz... 
Issiq kunlar boshlandi. Butun atrof quyoshning olov taftida kuyadi. 
! Esda saqlang.
  Kiritma  gaplar,  remarkalar,  izoh  ma’nosidagi 
so‘z  yoki  so‘z  birikmalari,  shuningdek,  shaxs,  joy,  asar,  hodisa  va 
shu  kabilarning  ikki  xil  shakli  berilsa,  ulardan  biri  qavsga  olinadi. 
Mazmunan  tugallanmay  qolgan  gaplar  oxirida,  matn  (jumla) 
qisqartirilsa;  fikr  bo‘lib-bo‘lib  ifoda  qilinsa  yoki  duduqlanib  aytilsa, 
suhbatdoshining  gapi  javobsiz  qoldirilsa,  tushirib  qoldirilgan  harf, 
so‘z  yoki  boshqalar  o‘rnida  ko‘p  nuqta  ishlatiladi.
http://eduportal.uz

---

112
247-mashq.
  Gaplarni  o‘qing,  ko‘p  nuqta  va  qavsning  ishlatilish 
sabablarini  izohlang. 
1. Yo  alhazar!..  Salomni  ham  ravo  ko‘rmadi-ya!..  Ishlab  o‘rgan-
gan  odam,  baribir,  uyda  o‘tirolmaydi...  (F.Salayev)  2.  Badiuzzamon 
(kulib).  Men  aytdim-a...  Balki,  Husayn  Boyqarosiz  Alisher 
Navoiy  bo‘lmasdi.  Lekin  Alisher  Navoiysiz  Husayn  Boyqaro  ham 
bo‘lmasdi.  (Omon Muxtor)  3.  ...  Dono  bo‘lmoq  uchun  bilimsizdan 
ham  o‘rganmoq  kerak.  (Kaykovus)  4.  O‘n  yoshimda  kitob  o‘qiy 
boshladim.  «O‘qish  kitobi»,  Oybekning  «Qutlug‘  qon»,  G‘afur 
G‘ulomning  benazir  she’rlari...  (I. G‘afurov)