N. M. Alovddinova Ilmiy va pedagogik xizmatlar markazi direktori

19-§. OILAVIY XARAJATLARNI HISOBLASH. OZIQ-OVQAT 
XARAJATLARI VA ULARNI IQTISOD QILISH YO‘LLARI
III BOB. IJTIMOIY-IQTISODIY TEXNOLOGIYA 
ASOSLARI
Xarajatlar quyidagi guruhlarga bo‘linadi:
@edurtm_uz

---

155
7) muntazam ravishda oilaviy xarajat va daromadlarni tahlil qilib boring. Bu 
rejalashtirishni yaxshilaydi, maqsadga erishish uchun yengillik yaratadi;
8) daromadingizni ko‘paytirish imkoniyatini qo‘ldan boy bermang. Bunda 
bog‘dorchilik, dehqonchilik, qo‘ziqorin o‘stirish, baliq ovlash, qo‘lda ishlov berish, 
qimmatbaho qog‘ozlar sotib olish, shirkatga qo‘shilish, xususiy tadbirkorlik va 
boshqalar oilaning moliyaviy farovonligini yaxshilashga yordam beradi.
Oila budjeti va iqtisodi, oilaning farovonligi oilaning iqtisodiy hayoti qanday 
rivojlanishi bilan bog‘liq. Uydagi tartibsizlik "issiq uy"ni saqlashga hissa 
qo‘shmaydi. Har bir oilada xarajatlarning aniq moddalari mavjud, shuning uchun 
ular oldindan rejalashtirilgan bo‘lishi lozim. Deyarli barcha oilalarda nazorat va 
buxgalteriya hisobi turli darajalarda, har xil shakllarda mavjud. Bu omillar uy-
ro‘zg‘orni tebratishda yordam beradi va pul maqsadga muvofiq sarflanayotganini 
ko‘rsatib turadi. 
Mustahkamlash uchun savollar
1. Oila budjeti nima?
2. Oila budjetini qisqartirish deganda nimalar tushuniladi?
3. Xarajatlar qanday guruhlarga bo‘linadi?
4. Oilaviy budjetni boshqarish haqida so‘zlab bering. 
Mustaqil amaliy ish
Oilangiz necha kishidan iborat?
Bir kishiga bir oyda qancha xarajat ketishini hisoblab ko‘ring.
Bir oylik xarajatlarga nimalar kiradi?
Yoshi katta va yoshi kichik shaxslar kundalik xarajatlarini solishtiring.
Oiladagi sarf-xarajatlarni qisqartirishni nimadan boshlash kerakligi haqida o‘ylab ko‘ring.
20-§. MAISHIY KIMYOVIY VOSITALAR. ULARDAN