N iz o m IV n o m id a g I t o s h k e n t d a V l a t pe d a g o g ik a universiteti umumiy psixologiya

Shaxsning faolligi
Shaxs o'zim ng faoliyati tufayli tevarak-atrofdagi olam bilan faol munosabatda 
bo'ladi. 
Shaxsning faolligi 
deganda odam nmg atrofdagi tashqi muhitga ko'rsatadigan 
ta ’siri tushuniladi. Tashqi muhit bilan faqat odam lar emas, hayvonlar ham o'zaro 
munosabatda bo'ladilar. Lekin hayvonlar tashqi m uhitga m oslashib yashaydilar, 
odam lar esa tashqi muhitga moslashibgina qolmasdan, uni o'zgartinshga ham 
qodirlar. Shaxsning faolligi uning turli qiziqishlarida, ehtiyojlanda namoyon bo'ladi. 
Psixologik manbalarga asoslanib, fikr vuritishim izda ehtiyoj - jonli mavjudoming 
tobe ekanligim ifoda etuvchi va mazkur shart-sharoitlarga msbatan faolligiru namoyon 
qiluvchi holat tariqasida ifodalaniladi.
O datda o'zlarining kelib chiqishiga binoan ehtiyojlar tabiiy va madaniy turga 
ajraladi
Tabiiy ehtiyojlarda inson faoliyati faolligi o 'z shaxsiy hayotini him oya qilish, o 'z
avlodi hayotini saqlash, uni qo'llab -q u w atlash uchun zaruriy shart-sharoitlarga 
yuritilganlik, tobelik aks etadi. Tabiiy ehtiyojlar tarkibiga odam lam ing ovqatlanishi, 
tashnalikni qondirishi, jinsiy moyillik, uxlash. issiq va sovuqdan saqlanish, musaffo 
havoga intilish tana a ’zolariga dam berish kabilar kiradi Tabiiy ehtiyojlar uzoq vaqt 
davom ida qondirilm asa, uning oqibatida inson halokatga mahkum bo'ladi. o 'z sulolasi 
hayoti va faoliyatini xavf ostida qoldiradi.
Inson faoliyatining faolligi insoniyat madaniyati mahsuli bilan bog'liqligini 
ifodalab, madaniy ehtiyojlarm yuzaga keltiradi. Madaniy ehtiyojlar to 'g 'risid a 
mulohaza yuritilganda uning ijtimoiy ildizlari kishilik tarixining dastlabki m anbalan 
bilan uzviy bog'lam b ketishim ta'kidlab o'tish lozim.
Psixologiya fanida ehtiyojlar o 'z predm etining xususiyatiga k o 'ra moddiy va 
m a’naviy turlarga ajratiladi, ulami keltirib chiqaruvchi mexam zinlar manbai turlicha 
ekanligi e ’tirof etiladi.
M a’naviy ehtiyojlar moddiy ehtiyojlar bilan uzviy bog'liq bo'lib vujudga kelgan 
m a’naviy ehtiyoj larni qondirish jarayoni moddiy ehtiyoj lam ing tarkibiga kiruvchi 
moddiy narsalar yordam ida am alga oshinladi, chunonchi kitob, yozuv qog'ozi va 
boshqalar.
Inson shaxsining faolligi uning qiziqishlarida ham namoyon bo'ladi. Qiziqish 
shaxsning muhim psixologik jabhalaridan bin hisoblamb, unda m sonning individual 
xususiyati 
bevosita mujassamlashadi. 
Qiziqish 
- m sonlam ing dunyoqarashi, 
e ’tiqodlari, ideallari, y a'n i uning oliy m aqsadlan, orzu niyatlari, orzu um idlan bilan 
bevosita muhim rol o'vnaydi ham da ularning muvaffaqiyatli kechishini ta ’minlash 
uchun xizmat qiladi. 
Qiziqish bilim lam i ongli, puxta, barqaror, anglagan holda 
o z la s h tiris h d a shaxs qobiliyati, zehni, uquvchanligmi nvojlantirishga, olamni 
mukam m alroq tushunishga, bilim saviyasining kengayishiga yordam beradi 
Psixologiyada qiziqish mana bunday tiplarga ajratihshi mumkin: