N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

FAT32 fayl tizimi
katta hajmli disklarga mo‘ljallangan FAT16 
tizimining takomillashtirilgan versiyasini ifodalaydi. Fayllarni 
saqlash ning tashkil qilish tamoyili xuddi shunday. Asosiy farqi: 
FAT jadvalida yozish o‘lchami 1 bit emas, 32 bitni tashkil qiladi. 
Klasterlar soni 4 milliardga yetishi mumkin, bu o‘z navbatida 
zamonaviy disklar uchun uning o‘lchamini kichraytirish va unumsiz 
yo‘qotishlarni kamaytirish imkonini beradi. Mantiqiy diskning 
mumkin bo‘lgan hajmi (4 Tbayt gacha) ham sezilarli darajada oshadi.
Salbiy tarafi FAT jadvali hajmining majburiy kattalashishi va 
u bilan ishlashning murakkablashishi hisoblanadi.
NTFS fayl tizimi. 
NTFS fayl tizimi (NTFile System – 
Windows NT fayl tizimi) Windows NT operatsion tizimi uchun 
yaratilgan. NTFS tizimida bo‘limning umumiy hajmiga jiddiy 
cheklanishlar yo‘q. Unda klaster o‘lchami va bo‘lim o‘lchami 
o‘zaro bog‘langan emas. Hajm jihatdan eng katta qattiq diskda 
klaster sektorga, ya’ni 512 baytga teng bo‘lishi mumkin.
NTFS tizimi FAT jadvali o‘rniga MFT (MasterFile Table – 
fayllarning umumiy jadvali) jadvalidan foydalanadi. Uni fayl 
sifatida qabul qilish mumkin. U o‘ziga qo‘yilgan murojaatni 
qo‘shgan holda mantiqiy disk fayllarining to‘liq katalogini 
o‘z ichiga oladi. MFT jadvali
qayd qilingan
o‘lcham yozuviga 
bo‘lingan (odatda 1 Kbayt). Har bir shunday yozuv alohida 
faylga to‘g‘ri keladi. MFT jadvali uchun disk boshidan 
hisoblangan maydonning qayd qilingan bo‘lagi (12%) ajratilgan. 
Diskning bu qismiga begona axborotlar yozilishi ta’qiqlangan. 
Shu sababli MFT jadvali qismlanishdan himoyalangan.
Uncha katta bo‘lmagan o‘lchamdagi fayllar bevosita MFT 
jadvalida xizmat ma’lumotlaridan so‘ng, ya’ni blok oxirida 

---

62
saqlanadi. Faylning MFT jadvaliga sig‘magan tarkibi ma’lumotlar 
oqimi ko‘rinishida taqdim etilgan. Ma’lumotlar oqimi joylashuvi 
haqidagi axborot, shuningdek, ushbu faylga tegishli bo‘lgan MFT 
yozuvida saqlanadi (3.7-rasm).
MFT
MFT kengaytmasi uchun
rezervlangan maydon
Ma’lumotlar
3.7-rasm.